Bezpieczeństwo żywnościowe priorytetem dla Europy – od regulacji do innowacji - debata

BASF Polska wraz z Top Agrar Polska, Polskim Stowarzyszeniem Ochrony Roślin i Polskim Stowarzyszeniem Zrównoważonego Rolnictwa i Żywności zorganizowało 6 maja 2025 r. w miejscowości Mała Wieś k. Grójca spotkanie pt. „Bezpieczeństwo żywnościowe priorytetem dla Europy – od regulacji do innowacji”.

W spotkaniu uczestniczyli między innymi przedstawiciele świata polityki, nauki i organizacji branżowych, gdzie podczas debaty poruszane były tematy dotyczące polskiej prezydencji w Radzie UE – bezpieczeństwa żywnościowego; nowej Wizji dla Rolnictwa – gdzie jesteśmy, jakie są nowe priorytety KE; a także tematyka rolnictwa efektywnego i przyjaznego dla klimatu. Debatę prowadzili Anna Zalewska z BASF Polska i Karol Bujoczek z „Top Agrar Polska”.

Markus Roeser – dyrektor ds. komunikacji, public affairs i zrównoważonego rozwoju na Europę Północną z obszaru rozwiązań dla rolnictwa w firmie BASF SE rozpoczął spotkanie, opowiadając o działaniach, jakie BASF prowadzi na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego i transformacji rolnictwa. Wizja przyszłości rolnictwa polega na tworzeniu rozwiązań dla rolników, które będą finansowo atrakcyjne, produktów innowacyjnych zwiększających plonowanie i zmniejszających wpływ rolnictwa na środowisko oraz ograniczających ślad węglowy. Dlatego też firma BASF jest zaangażowana w ciągłe tworzenie innowacyjnych rozwiązań dla rolnictwa.

Bezpieczeństwo żywnościowe było i jest jednym z siedmiu priorytetów Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W spotkaniu uczestniczył Adam Nowak, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zwrócił on szczególną uwagę na to, jak zmieniają się w rolnictwie wyzwania i zagrożenia, powołując się na przykłady dawno niedoświadczanej pryszczycy czy przeobrażeń politycznych na świecie. Minister Nowak wspomniał w swojej wypowiedzi również o rozwiązaniach genomowych czy wymianie pokoleniowej, innowacjach w rolnictwie i cyfryzacji, opłacalności produkcji i o najwyższej jakości polskich produktów.Zaznaczył, że bez innowacji i zapewnienia ciągłości funkcjonowania gospodarstw bezpieczeństwo żywnościowe Europy i świata zostanie zachwiane. Podkreślił, że oferta dla młodych rolników powinna dać im poczucie bezpieczeństwa zawodowego, tak aby mogli dbać o bezpieczeństwo i stabilność żywnościową społeczeństwa.

Po wypowiedzi ministra Nowaka rozpoczęła się debata, w której udział wzięli: Ryszard Bober, Senator RP, Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Mirosław Maliszewski, Poseł na Sejm RP, przewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Łukasz Sobiech z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Łukasz Pergoł, przedstawiciel Rady ds. Młodych Rolników KRIR oraz Mariusz Matyka z Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytut Badawczego. Uczestnicy debaty dyskutowali na tematy, które poruszyli rolnicy siedzący na widowni.

Prowadzący Karol Bujoczek poprosił kilka osób z sali (Juliusza Młodeckiego, reprezentującego branżę roślin oleistych białkowych, Wojciecha Stryburskiego – szefa Agrointegracji czy młoego rolnika Mateusza Stankiewicza) o wskazanie problemów, z jakimi się mierzą. Wymieniali oni m.in. problemy w ochronie roślin i redukcji dostępnych środków i rozwiązań, zmiany klimatyczne, problemy z zachowaniem konkurencyjnościna rynku czy wreszcie brak dostępu do ziemi, kwestie finansowania oraz prawne możliwości przejmowania gospodarstw. Zaznaczono, że największym problemem dla rolnika jest spadek rentowności produkcji wynikający ze wzrostu kosztów produkcji, cen skupu niegwarantujących odpowiednich wpływów.

Łukasz Pergoł z Rady ds. młodych rolników KRIR, odniósł się jako pierwszy do spostrzeżeń, jakie przedstawili rolnicy. Potwierdził on, że potrzebujemy szybkiej zmiany w prawodawstwie odnośnie substancji czynnych, które są wycofane, przez co rolnicy narażeni są na zwiększone koszty.

Według niego przez nadmierne regulacje i ograniczenia w stosowaniu środków ochrony roślin produkujemy w Europie za drogo.

Mirosław Maliszewski, przewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi potwierdził, że kwestia przeregulowania pojawia się często, i na protestach, i na posiedzeniach Komisji. Regulacje prawne mają bowiem ogromny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe Europy. Senator Ryszard Bober zgodził się z posłem Maliszewskim, że politycy muszą wsłuchiwać się w głos rolników i uwzględniać ich postulaty, spostrzeżenia.

Łukasz Pergoł podsumował, że najważniejsze w rolnictwie jest współdziałanie. Zarówno współdziałanie rolników między sobą, żeby nauczyli się obniżać koszty, jak również współdziałanie z prawodawstwem i z edukacją, żeby wspólnie rozumieć problemy każdej z instytucji.

Drugi panel dotyczył łańcucha dostaw i innowacji w łańcuchu żywnościowym „Od pola do stołu”. W panelu tym udział wzięli Jacek Brol z BASF Polska, Piotr Korczak, sadownik, Mirosław Korzeniowski ze Stowarzyszenia Agroekoton Klaster Ogrodnictwo Przeszłości, Zuzanna Sawinska z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz Jacek Zarzecki z Platformy Zrównoważonej Wołowiny. Poprowadzili go Maria Walerowska i Karol Bujoczek z „Top Agrar Polska”.

Piotr Korczak – sadownik, zaznaczył, że dzięki certyfikacji integrowanej produkcji owoców, polscy sadownicy mogli zaistnieć na rynku, co znacznie pomogło w eksporcie. Mirosław Korzeniowski z Agroekotonu zaznaczył, że jeżeli chcemy wzmocnić rolę rolników, to podobnie jak w wielu gospodarkach zachodnich rolnicy muszą brać udział w kolejnych ogniwach dostaw. Ponownie podkreślił, że bardzo ważne jest poluzowanie barier biurokratycznych i zaznaczył, że należy do dyskusji angażować również konsumentów. Jacek Zarzecki z Platformy Zrównoważonej Wołowiny podkreślał, żewzmocnieniu pozycji rolnika w łańcuchu dostaw pomogłoby jasne, przejrzyste i proste prawo. Podobnie jak jego przedmówcy, zwracał uwagę na potrzebę współpracy pomiędzy poszczególnymi gałęziami społecznymi, rolnictwem, prawodawstwem i konsumentem. Jacek Brol z BASF Polska zwrócił natomiast uwagę na komunikację i prostotę wypowiedzi. Z kolei Zuzanna Sawinska z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zwróciła uwagę na powrót do korzeni, na to, by dbać o glebę, naszego żywiciela. Podkreśliła także potrzebę doskonalenia edukacyjnego.

Podsumowując oba panele dyskusyjne, możemy śmiało powiedzieć, że rolnictwo stoi dziś przed szeregiem wyzwań. Są nimi, między innymi, zachodzące zmiany klimatyczne, pogarszanie opłacalności produkcji, redukcja dostępnych środków ochrony roślinoraz brak substancji zastępczych, brak stabilnego, wpsierającego otoczenia prawnego Zmieniający się klimat powoduje pojawienie się nowych chorób i szkodników, na które potrzebne są nowe, odpowiednie preparaty. Coraz większym problemem jest wzrost odporności roślin na określone substancje czynne. Kolejne problemy, które były uwypuklone, to edukacja i doradztwo. Pogarszający się stan gleb to kolejne wyzwanie, przed którym stoi nie tylko polskie, ale i europejskie rolnictwo. Na forach politycznych coraz większe znaczenie zyskują organizacje pseudoproekologiczne, które stają się kolejnym wyzwaniem dla rolnictwa. A najważniejszymi słowami w tym wszystkim stają się „współpraca” i „komunikacja”. I tak jak powiedział jeden z uczestników dyskusji, filarem rozwoju europejskiego rolnictwa powinna być jego konkurencyjność zrównoważona w granicach rozsądku oraz stabilne finansowanie ze wspólnego budżetu rolnego, by zapewnić Europie i światu bezpieczeństwo żywnościowe.