Zgnilizna szyjki cebuli [Botrytis aclada]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy cebuli, pora i czosnku. W sprzyjających warunkach infekcje powodowane przez Botrytis allii mogą prowadzić do obniżki plonu i pogorszenia jego jakości oraz do gnicia cebuli w trakcie jej przechowywania.

Okres wykrywania

Rozwojowi choroby sprzyja wysoka wilgotność względna powietrza oraz utrzymujące się opady deszczu przy umiarkowanej temperaturze powietrza, zwłaszcza w okresie załamywania się szczypioru oraz w trakcie dosuszania na polu. Rozwojowi choroby sprzyja również zraszanie plantacji. Rozprzestrzenianiu choroby może sprzyjać także przechowywanie niedosuszonych cebul w warunkach wysokiej wilgotności powietrza przy wysokiej temperaturze.

Obraz choroby

Zgnilizna szyjki cebuli to choroba okresu pozbiorczego cebuli, pora oraz czosnku. Sprawca choroby atakuje rośliny już w okresie wschodów oraz w trakcie zbioru. W okresie wschodów może pojawiać się niewielkie zarodnikowanie na powierzchni resztek okrywy nasiennej. Wraz z rozwojem choroby od wierzchołka dochodzi do zamierania tkanek liścieni, a następnie wierzchołków liści cebuli. W dalszej kolejności następuje utajona faza rozwoju choroby, która trwa aż do zbioru. Dlatego też uprawiane rośliny rzadko wykazują widoczne gołym okiem objawy porażenia aż do momentu zbioru. Najgroźniejsze infekcje pojawiają się pod koniec okresu wegetacji cebuli – od momentu załamywania się szczypioru do zbioru z pola. Początkowo w górnej części szyjki tkanka ciemnieje, a następnie gnije. Z kolei na powierzchni cebuli zaobserwować można szary nalot z widocznymi mikrosklerocjami. W miarę jak grzyb wrasta w cebulę, tkanka staje się miękka i gąbczasta. Szczególnie szybki rozwój choroby następuje w trakcie przechowywania cebuli, a konsekwencją jest jej gnicie.

Źródłem infekcji w kolejnym sezonie wegetacyjnym jest gleba ze sklerocjami, porażony materiał siewny oraz pozostawione na polu resztki pożniwne, w tym głównie pozostawione na polu cebule. Zarodniki konidialne rozsiewane są przez wiatr, który przenosi je na kolejne rośliny.

Wzmożone występowanie

• utrzymująca się wilgotna aura,
• jednostronny płodozmian,
• zainfekowany materiał siewny,
• pozostawione resztki roślinne na polu,
• zbyt duże zagęszczenie roślin na polu,
• nieracjonalne nawożenie.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• stosowanie zdrowych nasion – wolnych od chorób,
• zaprawianie materiału siewnego,
• staranne przyoranie resztek roślinnych, które stanowią źródło infekcji,
• unikanie upraw warzyw cebulowych po sobie,
• unikanie długotrwałego dosuszania cebuli na polu po jej wykopaniu,
• usuwanie porażonych cebul,
• zbilansowane nawożenie plantacji – unikanie nadmiernego nawożenia pod koniec okresu wegetacji, które może opóźniać proces dojrzewania roślin,
• zachowanie odpowiednich odległości między roślinami, aby zapewnić im właściwą cyrkulację powietrza,
• unikanie uszkadzania szyjek cebuli i samych cebul, zwłaszcza podczas zbioru,
• zaprzestanie uprawy cebuli na polach dotkniętych chorobą,
• przechowywanie cebuli w pomieszczeniach o dobrej wentylacji z niską temperaturą i umiarkowaną wilgotnością.