Zgorzel siewek [Fusarium culmorum]
Zgorzel siewek – charakterystyka
Zgorzel siewek to choroba grzybowa powszechnie występująca we wszystkich rejonach upraw roślin warzywnych, rolniczych oraz ozdobnych.
Zgorzel siewek – objawy
W zależności od terminu, w jakim występuje choroba wyróżnia się zgorzel przedwschodową oraz zgorzel powschodową.
Zgorzel przedwschodowa pojawia się jeszcze przed ukazaniem się nadziemnych części uprawianych roślin i prowadzi do zamierania kiełków jeszcze przed ich wydostaniem się na powierzchnię.
Z kolei zgorzel powschodowa najczęściej pojawia się na formujących się liścieniach, a także na łodyżkach i liściach właściwych uprawianych roślin. Porażeniu ulega szyjka korzeniowa, a siewki pomimo wykiełkowania wykazują słaby wzrost początkowy. Łodyga ciemnieje i staje się cieńsza, prowadząc do przewracania się i obumierania siewek.
Jak rozpoznać zgorzel siewek?
Przedwschodowa zgorzel siewek powoduje zamieranie kiełków, przez co nie ma szans na jej rozpoznanie, ponieważ rośliny po prostu nie wschodzą. Natomiast powschodową zgorzel siewek można rozpoznać po słabych wschodach. Na zainfekowanych łodygach można również zaobserwować przewężenie, które powoduje przewracanie się siewek. Porażona roślina obumiera, pokrywając się szarym nalotem, z kolei jej system korzeniowy ulega gniciu.
Okres i miejsce występowania zgorzeli siewek
Zgorzel siewek może wystąpić podczas całego okresu wegetacji, szczególnie latem.
Kiedy może się pojawić zgorzel siewek?
Wzmożone porażenia zgorzelą siewek występują podczas ciepłego i wilgotnego lata z dużą ilością opadów atmosferycznych.
Zgorzel siewek – szkodliwość
Zgorzel siewek przyczynia się do powstawania pustych miejsc w uprawach rolniczych, na plantacjach oraz w szkółkach.
Zgorzel siewek – zapobieganie
Profilaktyczna ochrona przed zgorzelą siewek obejmuje:
- staranne przyoranie resztek pożniwnych,
- wysiew nasion zgodnie z zalecaną normą wysiewu,
- umiejętne nawadnianie plantacji,
- stosowanie zaprawionego materiału siewnego,
- unikanie nawożenia azotem przed wschodami i przez 6 tygodni po wschodach roślin,
- rozszerzenie płodozmianu,
- eliminację chwastów,
- dobór odmian odpornych na chorobę.
Zgorzel siewek – zwalczanie
Ze względu na fakt, że zgorzel siewek może pojawić się jeszcze przed kiełkowaniem roślin, nie ma skutecznego sposobu na jej zwalczanie. Należy stosować zapobiegawcze środki na zgorzel siewek – zaprawy nasienne.
Skuteczne środki na zgorzel siewek
Skuteczne preparaty na zgorzel siewek to zaprawy nasienne zawierające np. połączenie substancji z grupy karboksyamidów i triazoli.
Jakie uprawy atakuje zgorzel siewek?
Zgorzel siewek występuje w głównych rejonach uprawy zbóż, kukurydzy, warzyw oraz roślin bobowatych i ozdobnych. Sprawca choroby poraża również wiele gatunków chwastów, m.in. chwasty z rodziny goździkowatych, komosowatych, powojowatych, kapustowatych, lnowatych, a także psiankowatych oraz fiołkowatych.
Zgorzel siewek – cykl rozwojowy
Zarodniki zgorzeli siewek oraz sama grzybnia zimują w resztkach roślin oraz w korzeniach spichrzowych przechowywanych roślin. Sprawca choroby może również zimować w porażonych nasionach.
Jakie są przyczyny rozwoju zgorzeli siewek?
Rozwojowi zgorzeli siewek sprzyja jednostronny płodozmian, pozostawione resztki pożniwne, zachwaszczona planacja czy za duża gęstość siewu.
Jakie są skutki rozwoju rdzy zgorzeli siewek?
Zgorzel siewek może powodować znaczne straty w plonie, pogarszając jednocześnie jakość przechowywanych płodów rolnych. Ponadto Fusarium culmorum jest silnie toksynotwórczy.