Septorioza [Septoria sp.]

Septorioza – charakterystyka

Septoriozy to grupa chorób grzybowych, wywoływanych przez grzyby Septoria sp. W Polsce w uprawach zbóż najważniejsze są dwie choroby należące do tej grupy: septorioza paskowana liści oraz septorioza plew. Obie choroby charakteryzują się plamami, które z czasem porastają piknidiami. Septoriozy różnią się miejscem występowania zmian – septorioza plew atakuje dolne liście roślin, a następnie przenosi się na górne liście, a także na dokłosie oraz kłos, natomiast septorioza pszenicy dotyka tylko liście.

Jak rozpoznać septoriozę?

Pierwsze objawy septoriozy mogą być widoczne już na siewkach w postaci plam. Z czasem plamy zlewają się ze sobą i porastają je piknidia.

Objawy występowania septoriozy

Septoriozy objawiają się plamami na różnych częściach roślin w zależności od odmiany choroby. Plamy początkowo występują oddzielnie, jednak z czasem zlewają się ze sobą, zajmując większą część powierzchni. Septorioza plew pszenicy wyróżnia się obecnością nekrotycznych plam na dolnych częściach roślin, które stopniowo pną się w górę. Septorioza pszenicy natomiast pojawia się na liściach i może zająć całą ich powierzchnię.

Jak wygląda septorioza pszenicy?

Na plewach objawy septoriozy widoczne są w postaci ciemnych, nekrotycznych plam, przy czym porażone kłosy przybierają barwę brązową z lekkim odcieniem fioletu. Septorioza liści pszenicy objawia się występowaniem plam na powierzchni liści, które wraz z rozwojem choroby ciemnieją, przybierając barwę od żółtej do rudej, brunatnej lub brązowoczarnej.

Okres i miejsce występowania septoriozy

Septorioza może pojawić się podczas całego okresu wegetacji, zwłaszcza przy długo utrzymującej się wysokiej wilgotności powietrza, oraz przy temperaturze powietrza na poziomie ok. 15°C. Najczęściej pojawia się w głównych rejonach upraw rolniczych, ozdobnych oraz leśnych

Kiedy może się pojawić septorioza?

Rozwój septoriozy pszenicy jest możliwy w przedziale temperatur 2–32°C, ale poniżej 7°C nie dochodzi do infekcji.

Septorioza – szkodliwość

Infekcje powodowane przez septoriozy mogą powodować istotne straty w plonie, sięgające ponad 30% plonów. W przypadku septoriozy plew straty mogą być wyższe. Choroba wpływa również negatywnie na jakość ziarna zbóż.

Septorioza – zapobieganie

Zapobieganie wystąpieniu septoriozy polega na stosowaniu odpowiedniej agrotechniki. Zaliczają się do niej:

• staranne przyoranie resztek pożniwnych, w których zimuje patogen,
• stosowanie zaprawionego materiału siewnego,
• rozszerzenie płodozmianu, zachowanie przynajmniej 2–3 letniej przerwy w uprawie roślin jednorocznych tego samego gatunku na danym stanowisku,
• dobór odmian odpornych na chorobę.

Skuteczne środki na zwalczanie septoriozy

Dobrym rozwiązaniem w zwalczaniu chorób grzybowych są fungicydy zawierające więcej niż jedną substancję czynną. Zazwyczaj stosuje się triazole w połączeniu z karboksyamidami, pochodnymi strobiluryny, czy pochodnymi ketonu difenylowego. Skuteczne może się okazać również połączenie bez zawartości triazolu jak w przypadku Duetu na Start®.

Jakie uprawy atakuje septorioza?

Najczęstsze są septoriozy pszenicy, jednak choroba może również zaatakować pszenżyto i trawy.

Septorioza pszenicy – cykl rozwojowy

Okres inkubacji septoriozy trwa ok. 7–16 dni. W początkowej fazie choroby widoczne są plamy, które początkowo występują oddzielnie, a z czasem zlewają się, zajmując większą część powierzchni. Rozwój septoriozy prowadzi do powstania nekroz, na których powierzchni tworzą się piknidia. Septorioza ogranicza zdolność roślin do przeprowadzania fotosyntezy, co powoduje przedwczesne obumieranie liści i pogorszenie jakości plonu.

Jakie są przyczyny rozwoju septoriozy?

Powody rozwoju septoriozy:

• jednostronny płodozmian zbożowy (także kukurydza),
• zainfekowany materiał siewny,
• pozostawione na polu resztki pożniwne,
• za duża gęstość siewu.

Jakie są skutki rozwoju septoriozy pszenicy?

Septorioza pszenicy prowadzi do przedwczesnego zamierania liści, uniemożliwiającego roślinom dalszy wzrost i rozwój. Infekcja może spowodować znaczne straty w plonie.