Mszycowate [Aphididae]

Występowanie i znaczenie

Szerokie rozpowszechnienie w głównych rejonach uprawy roślin rolniczych, warzywniczych, sadowniczych oraz ozdobnych. Szkodliwość bezpośrednia Aphididae polega na obniżeniu wielkości plonu oraz na spadku jego jakości. Szkodliwość pośrednia szkodników z rodziny Aphididae polega na przenoszeniu groźnych chorób wirusowych oraz mykoplazmatycznych w ślinie lub na kłujce. Najbardziej rozpowszechnionym nosicielem jest mszyca brzoskwiniowa.

Okres wykrywania

Szkodniki występują praktycznie w całym okresie wegetacji. Czynnikami sprzyjającymi występowaniu mszycowatych są ciepła i wilgotna aura oraz intensywny wzrost wegetatywny liści i pędów. Intensywność przelotów mszycowatych wzrasta, gdy średnia temperatura dobowa przekracza wartość 15°C. Temperaturą progową dla rozwoju mszycowatych, poniżej której giną jest -6°C. Pierwsze kolonie często pojawiają się już wczesną wiosną, początkowo żerując na wierzchołkach rozwijających się pędów.

Opis szkodnika

Mszycowate to rodzina owadów jednodomowych i dwudomowych z rzędu pluskwiaków, której przedstawiciele posiadają bardzo dobrze rozwinięte syfony oraz czułki. Większość gatunków zaliczana jest do dwudomowych. To owady o delikatnym ciele, które mogą być uskrzydlone lub bezskrzydłe. Ciało mszycowatych zakończone jest charakterystycznym ogonkiem, po bokach zaopatrzone jest w dwie „rurki” (syfony), które służą do wydzielania spadzi. Mszycowate mogą być szare, zielone, czerwone, kremowe, pomarańczowe lub czarne. Są to najczęściej małe owady o długości ciała od 1 do 8 mm. Aphididae posiadają charakterystyczny aparat gębowy gryząco-ssący w formie kłujki, przy pomocy której nakłuwają zarówno liście i młode pędy, jak również owoce, wysysając z nich soki. Nakłuwając tkankę miękiszową rośliny żywicielskiej wprowadzają do niej ślinę, zaburzając jednocześnie przewodzenie asymilatów oraz wody. Ponadto podczas żerowania wytwarzają spadź, będącą pożywką dla grzybów sadzakowych. Formą zimującą mszycowatych są jaja, które zaobserwować można gołym okiem. Szkodniki przechodzą przeobrażenie niezupełne.

W ciągu jednego sezonu wegetacyjnego rozwijać się może od 10 do nawet 15 pokoleń szkodnika. Cykl rozwojowy jednego pokolenia trwa średnio od 1 do 2 tygodni. W okresie wiosennym i letnim może wykształcić się do 4 pokoleń w ciągu miesiąca. Szkodniki z racji niewielkich rozmiarów mogą być przenoszone z wiatrem na duże odległości.

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• resztki pożniwne,
• obecność chwastów będących żywicielami szkodników w pobliżu plantacji,
• nieracjonalne nawożenie.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• staranne przyoranie resztek roślinnych,
• prawidłowy płodozmian,
• odpowiednie sąsiedztwo roślin,
• możliwie wczesny siew,
• żółte tablice lepowe,
• eliminacja chwastów (m.in. kosmosy), będących roślinami żywicielskimi szkodników,
• izolacja przestrzenna od innych roślin uprawnych, krzewów oraz łąk,
• dbanie o populację naturalnych drapieżców szkodników.
• zrównoważone nawożenie.