Czerń krzyżowych [Alternaria brassicicola]

Znaczenie

Szerokio rozpowszechniona w głównych rejonach uprawy kapustowatych - praktycznie na całym świecie. Infekcje powodowane przez grzyby Alternaria brassicae i Alternaria brassicicola oraz Alternaria alternata mogą doprowadzić do znacznych strat w plonie, szczególnie jeżeli dotyczą łuszczyn. Ponadto w czasie zasiedlania roślin patogen wytwarza toksyny, które powodują zaburzenia w przemianie materii roślin, powodując nekrozy i chlorozy. W porażonych nasionach występują trujące mikotoksyny.

Występowanie

Podczas całego okresu wegetacji, zarówno w rzepaku ozimym jak i jarym, optymalnie przy temperaturze powietrza od 20 do 30°C oraz utrzymującej się wysokiej wilgotności powietrza (powyżej 90%) i zwilżeniu roślin przez 9-18 godzin.

Rozpoznawanie

W przypadku wczesnego porażenia chorobą rośliny obumierają już w trakcie kiełkowania z nasion lub w stadium siewki. Z kolei na zainfekowanych siewkach dochodzi do zbrunatnienia nasady łodygi (zgorzel siewek), w wyniku czego rośliny zamierają. Porażeniu mogą ulegać również liście, ogonki liściowe i łodygi gdzie plamy mogą często posiadać koncentryczne strefowanie. Na łuszczynach rzepaku objawy widoczne są w formie owalnych plam barwy ciemno-brunatnej lub czarnej, których średnica wynosi od 1 do 5 mm. Zainfekowane młode łuszczyny zamierają, z kolei łuszczyny starsze przedwcześnie pękają i częściowo obumierają, w wyniku czego dochodzi do osypywania się nasion. W przypadku warzyw kapustnych pojawiają się plamy barwy ciemno-brunatnej, których średnica wynosi od 0,5 cm do kilku centymetrów. Z czasem plamy zwiększają swoją powierzchnię, a tkanki znajdujące się w ich obrębie obumierają (nekrozy), a następnie wykruszają się. Z kolei na plantacji warzyw rzepowatych oprócz plam na liściach objawy widoczne są również na korzeniach w postaci zgrubień. W trakcie przechowywania na korzeniach zaobserwować można plamy, w obrębie których dochodzi do gnicia tkanek.

Źródłem infekcji są pozostawione na polu resztki pożniwne oraz porażony materiał siewny. Na nasionach, które uległy porażeniu, grzybnia oraz zarodniki mogą znajdować się na powierzchni, jak również we wnętrzu nasion. Przy kiełkowaniu roślin powodują zgorzel siewek. Zarodniki na nasionach przeżywają zwykle więcej niż 5 lat, w nasionach nawet do 12 lat

Wzmożone występowanie

• jednostronny płodozmian,
• zainfekowany materiał siewny,
• pozostawione na polu resztki pożniwne,
• zachwaszczenie roślinami z rodziny kapustowatych oraz samosiewy rzepaku,
• gęsty łan.

Agrotechniczne działania zapobiegawcze

• zagospodarowywanie resztek pożniwnych,
• stosowanie kwalifikowanego, zaprawionego materiału siewnego,
• stosowanie 3-4 letniej przerwy na danym polu w uprawie roślin kapustowatych,
• eliminacja chwastów z rodziny kapustowatych oraz niszczenie samosiewów,
• dobór odmian o podwyższonej odporności na czerń krzyżowych.