Fungicydy na rzepak – jakie mają zalety, jak działają, kiedy stosować i jakie choroby grzybowe zwalczają?

Rzepak jest rośliną wymagającą intensywnej ochrony. Jego długi okres wegetacji sprzyja bowiem licznym zagrożeniom. Mimo stosowania odpowiednich metod agrotechnicznych efektywna uprawa rzepaku nie jest w związku z tym możliwa bez wykonania zabiegów chemicznych.

Kiedy wykonać zabiegi fungicydowe w rzepaku?

Zabiegi fungicydowe w rzepaku ozimym można podzielić na jesienne i wiosenne, przy czym standardowa ochrona uprawy przed chorobami uwzględnia trzy zabiegi. Pierwszy zabieg fungicydowy na większości plantacji przeprowadzany jest już w okresie jesiennej wegetacji – ma na celu ograniczenie wczesnych infekcji ze strony suchej zgnilizny kapustnych, szarej pleśni, czerni krzyżowych bądź cylindosporiozy.

Po ruszeniu wiosennej wegetacji aktywne są również grzyby, które są ograniczane kolejnym zabiegiem fungicydowym, będącym kontynuacją jesiennej ochrony. Optymalnym terminem na jego wykonanie jest początkowa faza wydłużania pędu głównego. Ostatni zabieg przeprowadzany jest w momencie kwitnienia rzepaku, w fazie opadania pierwszych płatków kwiatowych. Tak zwany zabieg na płatek ma zabezpieczyć uprawę przed infekcjami zgnilizną twardzikową, czernią krzyżowych i szarą pleśnią.

Wiosenna ochrona fungicydowa rzepaku i regulacja pokroju

Stosowanie fungicydów wiosną w fazie wydłużania pędu zbiega się z terminem regulacji pokroju rzepaku. W związku z tym większość plantatorów decyduje się na łączenie zabiegów i wybiera preparaty składające się z substancji grzybobójczych (głównie triazolowych) i z grupy regulatorów wzrostu. Takie połączenie zapewnia ochronę łanu rzepaku przed najważniejszymi chorobami i jednocześnie pozwala na wyrównanie łanu wraz ze stymulacją rozwoju rozgałęzień bocznych.

Opryski grzybobójcze w rzepaku – jak wykonać je poprawnie?

Oczekując skutecznego działania fungicydów, zabieg musimy wykonać poprawnie. Prawidłowe stosowanie fungicydów przekłada się również na ekonomiczne korzyści i oszczędność czasu w napiętym okresie prac polowych.

Podstawą w doborze środka grzybobójczego powinna być lustracja zagrożeń. Jednocześnie zabieg należy przeprowadzić w odpowiedniej fazie rozwojowej rzepaku, aby dawka zalecana przez producenta preparatu okazała się skuteczna i nie stwarzała zagrożenia dla kondycji roślin.

Pamiętajmy przy tym, że kluczowa dla działania fungicydów w rzepaku jest temperatura powietrza w czasie zabiegu. Substancje czynne charakteryzują się bowiem zróżnicowanym zakresem działania, a wykonywanie zabiegów w niższych temperaturach niż zalecane prowadzi do obniżenia skuteczności oprysków. Natomiast zabieg w wyższych temperaturach doprowadzi do strat cieczy roboczej w drodze na roślinę i tym samym mniejszej skuteczności zabiegu, zaś intensywne nasłonecznienie może spowodować efekt fitotoksyczności. Dozwoloną granicą stosowania fungicydów jest 25°C.

Przy zabiegu ważna jest ponadto sprawność opryskiwacza, a także odpowiednio dobrane dysze i prawidłowe ciśnienie. W celu poprawy skuteczności działania fungicydów bardzo często sięga się po substancje wspomagające, czyli adiuwanty.

Jakie choroby grzybowe atakują rzepak?

Długi okres wegetacji rzepaku sprzyja licznym infekcjom ze strony patogenów grzybowych. Do najczęściej spotykanych można zaliczyć:

• zgorzel siewek,
• suchą zgniliznę kapustnych,
• zgniliznę twardzikową,
• czerń krzyżowych,
• szarą pleśń,
• mączniaka rzekomego kapustowatych,
• mączniaka prawdziwego,
• werticiliozę,
• cylindrosporiozę.

Ochrona rzepaku przed suchą zgnilizną kapustnych

Sucha zgnilizna kapustnych obserwowana jest najczęściej w okresie jesiennym. Jest powodowana przez dwa gatunki grzybów: Leptosphaeria maculans i Leptosphaeria biglobosa. Objawy porażenia suchą zgnilizną kapustnych możemy dostrzec na liściach, szyjce korzeniowej i łodydze. Na liściach widoczne są jasnobrunatne, szare lub białe plamy, które ograniczają powierzchnię asymilacyjną i osłabiają rośliny. Na powierzchni przebarwień znajdują się czarne piknidia z zarodnikami konidialnymi stającymi się źródłem infekcji kolejnych partii roślin.

Rozwój suchej zgnilizny na pędach prowadzi do ich przewężenia, co znacząco utrudnia przepływ wody i składników pokarmowych. Na łodydze powstają też jasnoszare plamy, które otoczone są brunatną obwódką, również z widocznymi piknidiami. W efekcie porażone łodygi łamią się i wylegają.

Progi szkodliwości:

• BBCH 14–18: 10–20% porażonych roślin,
• BBCH 31–39: 10–15% porażonych roślin.

Czerń krzyżowych – zwalczanie w rzepaku

Grzyby z rodzaju Alternaria zagrażają uprawie rzepaku już od początku wzrostu roślin aż do momentu wytworzenia nasion. Czerń krzyżowych na liścieniach i liściach objawia się ciemnymi plamami, często koncentrycznie strefowanymi i z chlorotyczną otoczką.

Choroba zabiera powierzchnię asymilacyjną roślinom i jest źródłem infekcji łuszczyn. Pojawienie się plam na łuszczynach prowadzi z kolei do przedwczesnego otwierania łuszczyn, w których znajdują się nie do końca wykształcone nasiona. W fazie kwitnienia rzepaku czerń krzyżowych jest – tuż obok zgnilizny twardzikowej – jednym z najważniejszych zagrożeń dla plonowania rzepaku .

Progi szkodliwości:

• BBCH 14–18: 20–30% porażonych roślin,
• BBCH 31–39: 10–20% porażonych roślin,
• BBCH 65–71: 10–15% porażonych roślin.

Zwalczanie szarej pleśni w rzepaku

Za rozwój szarej pleśni odpowiada grzyb z gatunku Botrytis cinerea. Jest to polifag, który zagraża wielu gatunkom roślin uprawnych. W rzepaku jego obecność i zagrożenie infekcją występuje przez cały okres wzrostu roślin. Natomiast największe zagrożenie choroba stwarza w momencie kwitnienia i tworzenia łuszczyn rzepaku. Wówczas zarodniki B. cinerea dokonują infekcji przez otwarte kwiaty, a także rozwijają się na opadających płatkach kwiatowych, które akumulują się w rozwidleniach łodyg.

W wyniku infekcji szarą pleśnią dochodzi do zamierania kwiatów i łuszczyn, obniżenia MTN i liczby nasion oraz ich przedwczesnego pękania i osypywania się. Stosowanie fungicydów opiera się na przeprowadzonej lustracji.

Progi szkodliwości:

• BBCH 14–18: 20–30% liści z objawami porażenia,
• BBCH 31–39: 10–20% liści z objawami porażenia,
• BBCH 65–72: 10–15% porażonych liści lub łodyg.

Jak chronić rzepak przed chorobami grzybowymi?

Szczególnie dużą uwagę należy przyłożyć do ochrony rzepaku w czasie kwitnienia, który przypada na czas wzmożonej aktywności organizmów grzybowych. Dlatego zasadniczą rolę odgrywa tu „zabieg na płatek”. Do tego zadania doskonale sprawdzi się Pictor^® 400 SC. Jest to najbardziej innowacyjny fungicyd na rzepak w okresie kwitnienia. Środek składa się z boskalidu i dimoksystrobiny, co zapewnia długotrwałą i skuteczną ochronę przed suchą zgnilizną kapustnych, zgnilizną twardzikową, czernią krzyżowych i szarą pleśnią.

Produkt jest częścią serii AgCelence, która umożliwia osiągnięcie zwyżki plonów niezależnie od przebiegu roku. Wynika to ze zmniejszenia wydzielania etylenu, czyli opóźnienia procesu starzenia, a także wykorzystania potencjału plonowania odmian dzięki efektowi zieloności i wydłużeniu okresu nalewania ziarna. Warto zaznaczyć, że fungicyd Pictor^® 400 SC uruchamia w rzepaku reakcje odporności na czynniki stresowe. Po zastosowaniu preparatu odnotowuje się ponadto zmniejszenie pękania łuszczyn i przedwczesnego osypywania się nasion.

Ochrona rzepaku środkiem grzybobójczym Pictor^® 400 SC wiosną może być prowadzona zapobiegawczo i interwencyjnie od fazy zielonego pąka do fazy pełni kwitnienia (BBCH 50–65). Zalecana dawka wynosi 0,5 l/ha.