Ziemniak
Uprawa ziemniaka wymaga starannego prowadzenia działań agrotechnicznych, wśród których istotne miejsce zajmuje ochrona przed chorobami grzybowymi. Ważne są również odpowiednie wymagania glebowe, właściwe sadzenie ziemniaków oraz terminowe zbiory. Patogeny grzybowe mogą znacząco wpłynąć na wielkość i jakość plonu, dlatego ważne jest stosowanie kompleksowych metod ochrony roślin. Obejmuje to m.in. odpowiedni dobór stanowiska, przestrzeganie zasad płodozmianu, właściwe nawożenie oraz monitorowanie stanu zdrowotnego roślin. W razie potrzeby stosuje się także środki ochrony roślin, dostosowane do fazy rozwojowej uprawy i warunków pogodowych. Skuteczna ochrona przed chorobami grzybowymi to nieodzowny element profesjonalnej uprawy ziemniaka, pozwalający ograniczyć straty i osiągnąć wysoką jakość plonu.
Program ochrony ziemniaka
Allstar® to fungicyd doglebowy , który wykazuje wybitną skuteczność w zwalczaniu rizoktoniozy ziemniaka . Dzięki łatwości aplikacji, dobrej mieszalności z innymi produktami oraz możliwości stosowania we wszystkich odmianach ziemniaków jest idealnym preparatem do zabezpieczania plonu już od momentu sadzenia.
Od początku fazy rozwoju pędów bocznych na głównym pędzie, gdy widoczny jest pierwszy pęd boczny (>5 cm), do fazy dojrzewania owoców i nasion, gdy jagody pierwszego owocostanu są pomarszczone, nasiona mają typową barwę (BBCH 21–89) zaleca się stosowanie fungicydu Divexo®. Jest to nowoczesny fungicyd przeznaczony do ochrony ziemniaków przed zarazą ziemniaka , rekomendowany do stosowania 2 razy w trakcie sezonu w momencie ustabilizowania wzrostu roślin.
W tym samym okresie aż do fazy zamierania liści i łodyg, gdy większość liści jest żółtych (BBCH 21–93) można również zastosować fungicyd Revyona®, który wykazuje działanie zapobiegawcze i interwencyjne przeciwko alternariozie powodowanej przez oba gatunki grzyba Alternaria Solani oraz Alternaria Alternata.
Przeciwko alternariozie działa również Signum® 33 WG – specjalistyczny preparat o działaniu zapobiegawczym.
Ochrona fungicydowa ziemniaka
Ochrona ziemniaka przed zarazą jest dość skomplikowana. Skuteczna ochrona roślin i plonu zależy bowiem od prawidłowej profilaktyki. Dlatego trafnie dobrany profilaktyczny środek na zarazę ziemniaka i trafienie z zabiegiem w punkt mają tak spektakularne znaczenie. Zasadą jest niedopuszczenie do porażenia roślin, ponieważ zahamowanie procesu chorobowego bywa bardzo trudne, a w sprzyjających zarazie warunkach – nawet niemożliwe.
Profilaktyczna ochrona fungicydowa ziemniaka rozpoczynać się powinna w momencie sadzenia bulw. Służy do tego fungicyd na ziemniaki Allstar®, który zapobiega porażeniu bulw przez rizoktoniozę. Revyona® to fungicyd o działaniu układowym, przeznaczony do zapobiegawczego i interwencyjnego stosowania w ochronie ziemniaka przed alternariozą ziemniaka. Ponieważ w sezonie trzeba wykonać co najmniej kilka zabiegów przeciwko alternariozie, przemiennie stosować można Signum 33 WG. Oba produkty będą doskonałymi partnerami dla fungicydów przeciwko zarazie, należy je aplikować w mieszaninie zbiornikowej.Przeciwko zarazie ziemniaka warto natomiast postawić na fungicyd Divexo®.
Ochrona ziemniaka przed chwastami
Chwasty w ziemniakach są dość powszechnym zagrożeniem. Ochrona ziemniaka przed chwastami jest możliwa dzięki zastosowaniu odpowiednio dobranych herbicydów . Basagran® 480 SL jest środkiem chwastobójczym stosowanym nalistnie, powschodowo, przeznaczonym do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych w ziemniaku. Jest idealnym rozwiązaniem uzupełniającym ochronę doglebową, w sytuacji, kiedy niektóre trudne chwasty dwuliścienne pozostają na polu także po wschodach ziemniaków.
1. Ziemniak - wymagania glebowe
Uprawa ziemniaka powinna być prowadzona na glebach ciepłych, średnio zwięzłych, przepuszczalnych, o dobrze uregulowanym stosunku powietrzno-wodnym. Nie należy uprawiać ziemniaków ani na glebach zwięzłych, zimnych, ani na lekkich, bardzo szybko się nagrzewających. Stanowisko pod ziemniaki musi być wolne od brył, kamieni, chwastów wieloletnich oraz szkodników glebowych.
2. Sadzenie ziemniaków - termin
Sadzić można zarówno bulwy niepobudzone, niepodkiełkowane, jak i podkiełkowane. Od ich stanu wyjściowego głównie zależy termin sadzenia. Niepobudzone bulwy sadzimy gdy temperatura gleby na głębokości 10 cm wynosi 6–10°C. Dla niepodkiełkowanych wystarczy 5–8°C. Natomiast podkiełkowane bulwy mogą być sadzone, gdy gleba ma temperaturę 5–6°C.
W Polsce sadzenie ziemniaków zaczyna się najwcześniej w południowych województwach – już od 1–10 kwietnia. Natomiast najpóźniej sadzi się bulwy w północno-wschodnim pasie, bo nawet do 10 maja. Oczywiście możliwe jest wcześniejsze sadzenie, jeżeli zamierzamy prowadzić uprawę pod osłonami. W tym jednak wypadku zaleca się dodatkowo podkiełkowanie bulw.
3. Kiedy najlepiej przeprowadzić zbiory ziemniaków?
Zbiory ziemniaka wykonujemy w zależności od odmiany i przeznaczenia plonu. Młody ziemniak pozyskujemy najwcześniej, gdy tylko to możliwe. Jednakże zbiory ziemniaka na przechowanie czy materiał nasadzeniowy prowadzimy po około 3 tygodniach od zamarcia łęcin, ich mechanicznego zniszczenia czy desykacji. Jeżeli chodzi o termin zbioru ziemniaka – przypada na okres od początku sierpnia do końca września.
4. Skuteczna ochrona ziemniaków – na co zwrócić uwagę?
Aby uprawę ziemniaka utrzymać w dobrej kondycji i zdrowiu przestrzegajmy przede wszystkim podstawowych zasad profilaktycznych.
Poza odpowiednio dobraną odmianą i wybranym stanowiskiem uprawy ziemniaków, do sadzenia wykorzystujmy bulwy pochodzące ze sprawdzonego źródła. Sadzenie ziemniaków do chłodniejszej gleby (niż się zaleca) wydłuża proces kiełkowania i wschodów. W efekcie prowadzić to może do osłabienia oraz porażenia młodych pędów przez choroby odglebowe, czy zniszczenia przez szkodniki glebowe.
Niezwykle ważny jest stały monitoring uprawy ziemniaków, aby nie przeoczyć zagrożenia ze strony chorób czy szkodników. Wskazana jest także umiejętność łączenia aktualnej wiedzy na temat patogenów ziemniaka z warunkami, w jakich się te rozwijają i infekują uprawę.
Najgroźniejsze choroby ziemniaka
Wymienione poniżej choroby ziemniaków należą do grupy gospodarczo najgroźniejszych dla tej rośliny. Stanowią bowiem niebezpieczeństwo dla wszystkich organów. Drastycznie pogarszają kondycję rośliny, ograniczają jej wzrost i plonowanie, jakość bulw, ich parametry przetwórcze i przydatność do przechowywania.
Choroby bulw ziemniaka, w tym rizoktonioza (wywoływana przez grzyb Rhizoctonia solani) są częstą przyczyną słabych wschodów. Źródłem patogenu są sadzeniaki, ale także skażona gleba czy resztki chorych roślin w niej zalegające. Dlatego należy przestrzegać płodozmianu. Rizoktonioza ziemniaka powoduje gnicie kiełków, a w późniejszym etapie wzrostu również próchnienie podstawy łodygi, objawiające się brunatnymi, suchymi, nekrotyzowaciejącymi plamami. W wyniku tej choroby grzybowej ziemniaka części pędów ponad zgnilizną i liście więdną, przedwcześnie obumierają.
R. solani poraża także bulwy od momentu ich formowania się do dojrzałości zbiorczej. Ta forma choroby nazywana jest ospowatością bulw. Jej charakterystycznym objawem są czarne grudkowate „narośle” na powierzchni skórki – skleroty grzyba (przetrwalniki). To one są źródłem patogenu w kolejnym sezonie, jeśli takie bulwy przeznaczymy do sadzenia. Allstar® jest fungicydem do stosowania zapobiegawczego w ochronie ziemniaka przed rizoktoniozą ziemniaka.
Spośród grupy patogenów wywołujących choroby liści ziemniaka niezwykle groźne są grzyby z rodzaju Alternaria. Alternaria alternata powoduje plamistość liści, natomiast Alternaria solani – suchą plamistość liści. Do zakażenia dochodzi przy nawet krótkotrwałym zwilżeniu liści. Natomiast proces chorobowy przebiega intensywniej gdy jest na przemian deszczowo i bezdeszczowo oraz ciepło.
Początkowo porażeniu ulegają najstarsze lub osłabione (np. w wyniku suszy) liście. Na liściach powstają suche plamy różnej wielkości, które pokrywają się szybko koncentrycznie ułożonymi pierścieniami zarodników. Prowadzi to do degradacji chlorofilu i przedwczesnego obumierania liści, co powoduje zahamowanie wzrostu rośliny i formowania bulw ziemniaka. Uwalniane do otoczenia konidia dokonują infekcji kolejnych liści, sąsiednich roślin, przenosząc się z ruchem powietrza na następne uprawy. Revyona® jest fungicydem specjalizującym się w zwalczaniu alternariozy ziemniaka. Signum 33 WG również poradzi sobie z tą chorobą.
Co jest przyczyną zarazy ziemniaczanej ?
Zaraza ziemniaka wywoływana jest przez należący do lęgniowców patogen grzybopodobny – Phytophthora infestans. Zaraza na ziemniakach pojawia się już po dwóch dniach od intensywnych opadów przebiegających w niskiej temperaturze powietrza (od 12–15°C), niezależnie od fazy wzrostu ziemniaka. W jej wyniku pojawiają się na łodygach (forma łodygowa), na liściach, a także na bulwach, mokre wodniste plamy.
Błyskawiczny rozwój patogenu sprawia, że gnilne plamy znacznie się powiększają. Przy utrzymującej się wysokiej wilgotności powietrza plamy pokrywają się białawym nalotem. Rozwijająca się układowo zaraza w ziemniakach powoduje zamieranie całych łodyg i liści, przerywając fotosyntezę, a przez to dochodzi do znacznego ograniczenia plonowania. Porażona bulwa gnije (brązowienie miąższu) już w polu albo dopiero w przechowalni, będąc źródłem infekcji dla sąsiadujących składowanych bulw. W ekstremalnych warunkach epidemii straty plonu sięgają nawet 80–100%.
