Gwiazdnica pospolita [Stellaria media]
Gwiazdnica pospolita – charakterystyka
Gwiazdnica pospolita to chwast j ary lub ozimy, należący do rodziny goździkowatych. Jego łodyga jest silnie rozgałęziona i osiąga 3–40 cm długości. Chwast gwiazdnica pospolita szybko się rozmnaża, tworząc łany. Występuje powszechnie na glebach uprawnych, w ogrodach, na trawnikach oraz nieużytkach. Jej łodyga jest cienka, delikatna, ale silnie rozgałęziona. Często płoży się po ziemi, a w miejscach styku z podłożem może się ukorzeniać, co ułatwia jej dalsze rozprzestrzenianie.
Liście są niewielkie, jasnozielone, jajowate, osadzone naprzeciwlegle. Kwiaty drobne, białe, o pięciu głęboko wciętych płatkach, przypominają wyglądem gwiazdkę – stąd nazwa rośliny. Kwitnienie może trwać przez większą część roku, nawet zimą w sprzyjających warunkach.
Gwiazdnica pospolita rozmnaża się bardzo szybko, wytwarzając liczne nasiona, które kiełkują niemal natychmiast po dojrzeniu. Dzięki temu tworzy zwarte, gęste łany, skutecznie konkurując z roślinami uprawnymi o wodę, światło i składniki pokarmowe. Jej obecność w uprawach utrudnia wzrost roślin i może obniżać plony.
Jak wygląda gwiazdnica pospolita?
Gwiazdnica pospolita ma wąskie liścienie, jajowate do lancetowatych, ostro zakończone, zaś długość ogonka równa długości blaszki. Liście delikatne, jasnozielone, okrągławe do jajowatych, z wyraźnym ostrym wierzchołkiem, z ogonkiem, naprzeciwlegle, całobrzegie. Kwiaty chwastu gwiazdnicy pospolitej są małe, zebrane w dwuramienne wierzchotki. Kwiat o pięciu płatkach korony głęboko wciętych, dwudzielnych, sprawiający wrażenie 10-płatkowego. Na roślinie może być do 15 000 nasion. Są one kuliste, nerkowate, czerwonobrązowe do czarnych, brodawkowate na powierzchni.
Okres i miejsce występowania gwiazdnicy pospolitej
Gwiazdnica pospolita kwitnie od maja do października, a w sprzyjających warunkach nawet przez cały rok. Preferuje gleby dobrze uprawione, przewiewne, bogate w wodę, ale nie za mokre, lekko kwaśne do zasadowych i bogate w azot.
Kiedy może się pojawić gwiazdnica pospolita?
Optymalna temperatura kiełkowania chwastu gwiazdnicy pospolitej wynosi 13–20°C, jednak może wschodzić już w temperaturze powyżej 2°C. Dlatego zwalczanie gwiazdnicy pospolitej powinno być zaplanowane już wczesną wiosną, zanim jszcze chwast zdąży się rozprzestrzenić.
Gwiazdnica pospolita – szkodliwość
Gwiazdnica pospolita ma zdolność bardzo szybkiego rozmnażania się. Jej liczna obecność na polu może doprowadzić do wyjałowienia gleby z azotu. Oprócz tego chwast gwiazdnicy pospolitej zwiększa wilgotność przyziemnych partii uprawy i wpływa negatywnie na przewietrzanie upraw, stwarzając warunki do rozwoju chorób podstawy źdźbła.
Gwiazdnica pospolita – zapobieganie
Działania profilaktyczne są kluczowe dla ograniczenia występowania chwastu gwiazdnicy pospolitej. Zminimalizowanie nawożenia azotem i uregulowanie pH gleby znacznie zmniejsza ryzyko zachwaszczenia. Nie jest również zalecane stosowanie uproszczeń, w szczególności zwiększanie udziału zbóż w płodozmianie.
Gwiazdnica pospolita – zwalczanie
W zwalczaniu chwastu gwiazdnicy pospolitej istotna jest przede wszystkim profilaktyka. Jednak gdy chwast się pojawi – zwalczanie opiera się na stosowaniu odpowiednio dobranych herbicydów .
Skuteczne herbicydy na miotłę zbożową
Gwiazdnica pospolita (Stellaria media) to uciążliwy chwast, który może stanowić poważne zagrożenie dla upraw rolniczych.
Firma BASF oferuje skuteczne rozwiązania herbicydowe do jej zwalczania w postaci preparatów Butisan® Star 416 SC oraz Pontos® . Wybór odpowiedniego środka zależy przede wszystkim od rodzaju uprawy.
Butisan® Star 416 SC to herbicyd przeznaczony do stosowania w uprawie rzepaku ozimego . Zawiera on dwie substancje czynne: metazachlor (związek z grupy chloracetanilidów) oraz chinomerak (związek z grupy kwasów chinolinokarboksylowych).
Butisan® Star 416 SC to środek chwastobójczy , który bardzo skutecznie zwalcza gwiazdnicę pospolitą w uprawie rzepaku ozimego. Można go stosować na dwa sposoby:
- Przedwschodowo (najwyższa skuteczność)
- Powschodowo (nalistnie)
Herbicydem dedykowanym do zwalczania gwiazdnicy pospolitej w zbożach jest preparat Pontos® . Jest to herbicyd dedykowany do ochrony zbóż ozimych, takich jak pszenica ozima , pszenżyto ozime , jęczmień ozimy i żyto ozime .
Jego substancjami czynnymi są flufenacet (związek z grupy oksyacetamidów) i pikolinafen (związek z grupy pirydynokarboksamidów).
Podobnie jak w przypadku Butisan® Star, gwiazdnica pospolita jest klasyfikowana jako chwast wrażliwy na działanie preparatu Pontos®. Preparat działa zarówno doglebowo (przedwschodowo), jak i nalistnie (powschodowo). Pobierany jest przez korzenie oraz części nadziemne chwastów, co prowadzi do szybkiego zahamowania ich wzrostu.Zabieg z użyciem herbicydu Pontos należy wykonać jednorazowo w sezonie, jesienią. Aplikację można przeprowadzać w szerokim oknie czasowym – od siewu zbóż aż do końca fazy krzewienia (skala BBCH 00-29). Najlepsze efekty uzyskuje się, gdy chwasty są w fazie 2-3 liści. Zalecana dawka herbicydu dla jednorazowego zastosowania to 0,5 – 1,0 l/ha. Wybór dawki zależy od stopnia zachwaszczenia; w przypadku dużej presji chwastów zaleca się stosowanie maksymalnej dawki.
Jakie uprawy zasiedla gwiazdnica pospolita?
Gwiazdnica pospolita (Stellaria media) to uciążliwy chwast szeroko rozpowszechniony w uprawach rolniczych. Zasiedla przede wszystkim zboża ozime, gdzie korzysta z jesiennego terminu siewu i długiego okresu jesienno-wiosennej wegetacji.
Oprócz zbóż , często pojawia się także w uprawach rzepaku ozimego , buraków cukrowych , roślin strączkowych (np. grochu, bobiku, soi), kukurydzy i ziemniaków .
Ze względu na szybkie tempo wzrostu, zdolność do intensywnego rozkrzewiania oraz niskie wymagania glebowe, gwiazdnica skutecznie konkuruje z roślinami uprawnymi o wodę, światło i składniki pokarmowe. Szczególnie groźna jest w uprawach jarych i warzywniczych , gdzie może silnie zachwaszczać stanowiska już we wczesnych fazach rozwoju roślin.
Gwiazdnica pospolita – cykl rozwojowy
Gwiazdnica pospolita jest chwastem jednorocznym. Jedna roślina jest w stanie wytworzyć nawet 15 000 nasion. Są one kuliste, nerkowate, czerwonobrązowe do czarnych, brodawkowate na powierzchni. Roznoszone są przez wiatr lub ptaki, natomiast chwast ten może również rozmnażać się wegetatywnie. Z badań wynika, że nasiona zachowują zdolność kiełkowania w glebie od 6–68 lat.
Jakie są przyczyny występowania gwiazdnica pospolitej?
Gwiazdnica pospolita pojawia się głównie w miejscach o żyznych, wilgotnych i dobrze napowietrzonych glebach. Lubi stanowiska bogate w azot, dlatego często występuje tam, gdzie gleba była nawożona, zwłaszcza obornikiem lub kompostem. Preferuje chłodne, umiarkowanie wilgotne warunki i dobrze rośnie w półcieniu, dlatego może być obecna przez cały rok, nawet zimą, jeśli temperatura jest dodatnia.
Przyczyną jej częstego występowania jest także ingerencja człowieka. Uprawy, spulchnianie ziemi czy przekopywanie sprzyjają rozsiewaniu nasion, które są bardzo trwałe i mogą przetrwać w glebie przez wiele lat. Gwiazdnica ma też ogromne zdolności rozrodcze. Jedna roślina potrafi wytworzyć tysiące nasion, a cykl rozwojowy trwa bardzo krótko, dzięki czemu szybko opanowuje wolne przestrzenie. Nasiona mogą być przenoszone przez wodę, wiatr, zwierzęta lub ludzi, co dodatkowo ułatwia jej rozprzestrzenianie. Obecność gwiazdnicy może też świadczyć o zachwianiu równowagi biologicznej w glebie, zwłaszcza w miejscach często użytkowanych lub źle pielęgnowanych.
Jakie są skutki rozwoju gwiazdnicy pospolitej?
Obecność chwastu gwiazdnicy pospolitej w uprawach pogarsza zimotrwałość roślin i zmniejsza ich potencjał plonowania. Dlatego tak ważne jest odpowiednie podejście do tematu gwiazdnicy pospolitej zwalczania na każdym etapie prowadzenia gospodarstwa.