Ochrona sadu przed chorobami przechowalniczymi
Od jakości owoców zależy nie tylko ich atrakcyjność wizualna i smakowa, ale również trwałość w obrocie handlowym i przydatność do długoterminowego przechowywania. To z kolei wpływa bezpośrednio na możliwości sprzedaży oraz osiągane ceny, które determinują opłacalność całej produkcji sadowniczej. Dlatego producenci przykładają ogromną wagę do prawidłowego prowadzenia sadu na każdym etapie – od przygotowania gleby, przez ochronę w trakcie sezonu, aż po zbiór i przechowywanie .
Choroby przechowalnicze jabłek – zagrożenia i strategia skutecznej ochrony
Utrzymanie wysokiej jakości owoców, szczególnie jabłek przeznaczonych do przechowywania, wymaga od producenta kompleksowego podejścia do ochrony sadu .
Jednym z największych zagrożeń, które ujawniają się dopiero po zbiorze, są choroby przechowalnicze . Mimo że jabłka mogą wyglądać na zdrowe w momencie zbioru, ukryte infekcje mogą rozwijać się podczas magazynowania, prowadząc do znacznych strat jakościowych i ilościowych spowodowanych przez choroby przechowalnicze. Aby skutecznie ograniczyć to ryzyko, konieczne jest wdrożenie odpowiednich praktyk już na etapie produkcji sadowniczej.
Podstawą skutecznej strategii ochrony jest regularny monitoring sadu oraz szybkie reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Na tej podstawie należy dobrać adekwatne fungicydy – zgodne z rodzajem patogenu oraz zaleceniami producenta. Równie istotne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawek i terminów aplikacji fungicydów. Niewłaściwe stosowanie środków ochrony nie tylko obniża ich skuteczność, ale może również prowadzić do nadmiernego obciążenia środowiska.
Na jakość i zdrowotność jabłek wpływa również szeroko pojęta agrotechnika. Regularna pielęgnacja sadu – przycinanie drzew, usuwanie porażonych pędów, zachowanie odpowiednich odległości między roślinami – poprawia przewietrzanie koron i ogranicza warunki sprzyjające rozwojowi patogenów. Równie ważne jest odpowiednie nawożenie, które wspiera zdrowy wzrost drzew i podnosi ich naturalną odporność.
Ważnym elementem strategii ograniczania chorób przechowalniczych jest także zachowanie higieny zarówno w sadzie , jak i w chłodni. Należy dbać o czystość skrzynek, pomieszczeń przechowalniczych oraz unikać uszkodzeń owoców podczas zbioru i transportu. Istotne jest również przestrzeganie optymalnych terminów zbioru – zbyt wczesne lub zbyt późne zbiory mogą zwiększać podatność jabłek na infekcje.
Zintegrowane działania podejmowane przez sadownika, obejmujące ochronę chemiczną, właściwe zarządzanie agrotechniką oraz dbałość o higienę i jakość zbioru, stanowią fundament skutecznej ochrony jabłek przed chorobami przechowalniczymi.
Najczęściej występujące choroby przechowalnicze jabłek
Choroby przechowalnicze jabłek stanowią poważne zagrożenie dla jakości i trwałości owoców magazynowanych po zbiorach. Są one wywoływane przez liczne gatunki grzybów , które mogą infekować owoce zarówno przed zbiorem, jak i w trakcie przechowywania, często rozwijając się bezobjawowo aż do momentu dłuższego przechowywania w chłodni. Skutkiem ich działania są znaczne straty ekonomiczne oraz obniżenie wartości handlowej i konsumpcyjnej plonów. Do najczęściej spotykanych chorób przechowalniczych jabłek należą:
- Gorzka zgnilizna owoców – wywoływana przez grzyby z rodzaju Pezicula (dawniej Gloeosporium). Objawia się powstawaniem zapadających się, gorzko smakujących plam na skórce owocu. Jest jedną z najczęstszych chorób występujących w chłodni, a zarazem trudną do zwalczenia po infekcji.
- Szara pleśń – rozwija się głównie na uszkodzonych owocach i przy złych warunkach przechowywania. Charakteryzuje się szybkim rozprzestrzenianiem oraz występowaniem szarego, pylącego nalotu grzybni.
- Brunatna zgnilizna – wywoływana przez grzyby z rodzaju Monilinia .Owoce miękną, brunatnieją i pokrywają się zarodnikującymi skupieniami grzyba. Choroba może rozprzestrzeniać się także między owocami w skrzynkach.
- Zgnilizna gniazda nasiennego i przykielichowa — infekcje mogą być niewidoczne z zewnątrz, ujawniają się dopiero po przecięciu owocu. Mają duże znaczenie ze względu na ryzyko wytwarzania mykotoksyn.
- Parch przechowalniczy – może rozwijać się podczas przechowywania, zwłaszcza jeśli infekcja nastąpiła jeszcze w sadzie i nie została odpowiednio zwalczona.
- Zgnilizny wywoływane przez inne grzyby – Phytophthora, Nectria, Fusarium, Alternaria i inne gatunki mogą powodować różnorodne formy zgnilizny, zarówno powierzchniowej, jak i wewnętrznej. W wielu przypadkach takie porażenia wykluczają owoce z obrotu handlowego i przetwórstwa.
Jak ograniczyć choroby przechowalnicze owoców?
Ograniczenie chorób przechowalniczych owoców , zwłaszcza jabłek , wymaga kompleksowego podejścia obejmującego działania zarówno w sadzie, jak i na etapie zbioru oraz przechowywania. Kluczowym elementem jest utrzymanie wysokiego poziomu zdrowotności roślin przez cały sezon wegetacyjny. Regularne lustracje sadu, odpowiednio dobrane fungicydy oraz właściwe nawożenie i pielęgnacja drzew pozwalają ograniczyć występowanie pierwotnych źródeł infekcji.
Ważne jest także konsekwentne usuwanie i utylizacja porażonych części roślin, które mogą stanowić rezerwuar patogenów.Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na występowanie chorób przechowalniczych są uszkodzenia mechaniczne owoców . Zarówno te wywołane przez szkodniki , jak i te powstałe w wyniku nieostrożnego zbioru lub transportu, sprzyjają przenikaniu patogenów do wnętrza tkanek. Dlatego staranność w trakcie zbioru, delikatne obchodzenie się z owocami i unikanie zbędnych uszkodzeń fizycznych mają istotne znaczenie dla późniejszej zdrowotności jabłek w chłodni.
Nieodzownym elementem skutecznej ochrony jest zapewnienie odpowiednich warunków przechowywania. Przechowalnia powinna być dokładnie oczyszczona i zdezynfekowana przed każdym sezonem magazynowania. W trakcie przechowywania niezbędne jest utrzymanie właściwej temperatury oraz kontrolowanie atmosfery, zwłaszcza zawartości tlenu i dwutlenku węgla. Również wilgotność powietrza w komorach przechowalniczych musi być odpowiednio dobrana, ponieważ nadmierna kondensacja sprzyja rozwojowi infekcji grzybowych.Ochrona przed chorobami przechowalniczymi to proces ciągły, wymagający czujności i dbałości na każdym etapie produkcji oraz przechowywania owoców.
Choroby przechowalnicze jabłek stanowią realne zagrożenie dla jakości i wartości handlowej plonu. Skuteczne ograniczenie strat jest możliwe tylko wtedy, gdy wszystkie działania ochronne – od zabiegów w sadzie, przez ostrożny zbiór, aż po odpowiednie warunki przechowalnicze – są dobrze skoordynowane i konsekwentnie realizowane.
Ochrona jabłoni przed- i pozbiorczo
Ochrona jabłoni przed chorobami przechowalniczymi to proces, który musi rozpocząć się na długo przed zbiorami. Kluczową rolę odgrywa tu skuteczna ochrona fungicydowa prowadzona w trakcie sezonu wegetacyjnego. To właśnie w tym okresie decyduje się o zdrowotności owoców, a tym samym o ich zdolności do bezpiecznego i długotrwałego przechowywania.
Działania podejmowane po zbiorze, choć ważne, nie są w stanie zrekompensować błędów popełnionych wcześniej. Owoce przeznaczone do przechowywania powinny być wolne od objawów chorób i uszkodzeń, ponieważ tylko zdrowy plon ma szansę przetrwać okres magazynowania bez strat jakościowych.
Na właściwości przechowalnicze wpływają nie tylko choroby , lecz również szkodniki , które poprzez swoje żerowanie prowadzą do uszkodzeń skórki i miąższu, otwierając drogę dla infekcji patogenicznych grzybów. Ich obecność w sadzie skutkuje nie tylko bezpośrednimi stratami w plonie, ale też znacząco obniża wartość handlową owoców oraz zwiększa ryzyko rozwoju chorób przechowalniczych. Dlatego kompleksowa ochrona jabłoni musi uwzględniać zarówno zabiegi przeciwko chorobom, jak i skuteczną kontrolę szkodników, tak aby zapewnić wysoką jakość owoców już w momencie zbioru i umożliwić ich bezpieczne przechowywanie.
Ochrona sadu – jakie środki zastosować?
Ochrona sadu przed chorobami przechowalniczymi wymaga stosowania skutecznych i sprawdzonych środków ochrony roślin, do których należą fungicydy. Nie tylko zabezpieczają one owoce w trakcie sezonu, ale również ograniczają ryzyko strat podczas przechowywania.
Ze względu na wysoką podatność jabłoni na działanie patogenów, zwłaszcza w końcowej fazie dojrzewania owoców, niezbędne jest wdrożenie starannie zaplanowanej strategii ochrony chemicznej.
W przypadku chorób takich jak gorzka zgnilizna, jednym z rekomendowanych rozwiązań jest fungicyd Bellis® 38 WG. Preparat ten zawiera dwie substancje czynne o komplementarnym działaniu, skutecznie ograniczające rozwój grzybów odpowiedzialnych za infekcje przechowalnicze. Optymalny program ochrony obejmuje dwa zabiegi – pierwszy należy wykonać na 21 dni przed planowanym zbiorem owoców, natomiast drugi oprysk powinien nastąpić na 7 dni przed zbiorem. Stosowanie dawki 0,8 kg/ha pozwala uzyskać wysoką skuteczność, przy zachowaniu bezpieczeństwa dla plonu.Takie podejście nie tylko ogranicza choroby przechowalnicze jabłek i ich rozwój po zbiorze, ale również znacząco podnosi jakość przechowywanych jabłek, co ma bezpośrednie przełożenie na ich wartość rynkową i możliwości sprzedaży w okresie późnozimowym lub wiosennym. Zintegrowane działania ochronne w sadzie, łączące precyzyjny dobór środków z odpowiednim terminem zabiegów, to obecnie fundament skutecznego zarządzania zdrowotnością plonu.
Jednym z najskuteczniejszych fungicydów, obok produktu Bellis® 38 WG, stosowanych do ochrony owoców przed chorobami grzybowymi w okresie przechowywania, jest preparat Scala®. Fungicyd dostępny jest w formie koncentratu w postaci zawiesiny do rozcieńczania wodą, charakteryzującej się działaniem zarówno powierzchniowym, jak i wgłębnym. Dzięki temu preparat może być stosowany zarówno zapobiegawczo, jak i interwencyjnie, co pozwala na elastyczne dopasowanie go do aktualnych warunków i zagrożeń występujących w sadzie.Fungicyd Scala® skutecznie chroni przed szerokim spektrum groźnych chorób grzybowych, takich jak szara pleśń , parch jabłoni i gruszy , gorzka zgnilizna oraz inne patogeny, które mogą rozwijać się podczas przechowywania owoców. Fungicyd znajduje zastosowanie w ochronie wielu gatunków sadowniczych, w tym jabłoni , grusz , winorośli , truskawek , malin oraz innych owoców jagodowych . Dawkowanie oraz terminy zabiegów wykonywanych preparatem Scala® powinny być dostosowane do konkretnego gatunku owoców i rodzaju choroby, zgodnie z informacjami zawartymi w etykiecie rejestracyjnej środka. Prawidłowe i odpowiedzialne stosowanie fungicydu Scala®, zgodne z zaleceniami producenta i zasadami dobrej praktyki rolniczej, nie tylko skutecznie ogranicza choroby przechowalnicze jabłek, ale również wydłuża trwałość owoców, zwiększając ich wartość handlową oraz bezpieczeństwo dla konsumentów i środowiska.
