Nasiona rzepaku

Rzepak mieszańcowy czy populacyjny?

Odmiany mieszańcowe rzepaku charakteryzują się bardzo dużym wigorem oraz większą liczbą rozgałęzień i łuszczyn niż w przypadku rzepaku populacyjnego. Rzepak mieszańcowy jest bardziej odporny na warunki pogodowe, stres, choroby oraz uszkodzenia mechaniczne. W efekcie uzyskane plony są wyższe. Podstawową jego wadą jest fakt, iż co roku trzeba kupować nowy materiał siewny, ponieważ kolejne pokolenia są znacznie słabsze.

Co wyróżnia rzepak mieszańcowy?

Oferta odmian mieszańcowych rzepaku jest znacznie większa niż w przypadku odmian populacyjnych. Odmiany te powstają w wyniku krzyżowania oddalonych i zróżnicowanych linii rodzicielskich, w celu wytworzenia silniejszego potomstwa. W rzepaku mieszańcowym występuje zjawisko heterozji, które powoduje, że rośliny wytwarzają więcej rozgałęzień, zawiązując przy tym więcej łuszczyn. Jest to spowodowane lepszym zarządzaniem energią pozyskaną w wyniku fotosyntezy.

Odmiany mieszańcowe są również w stanie wytworzyć wybujały i silny system korzeniowy, umożliwiający późny siew rzepaku. Rzepak mieszańcowy charakteryzuje się bardzo dobrą odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne oraz choroby, co daje rolnikom szanse na osiągnięcie rentownej uprawy, nawet w niesprzyjających warunkach.

Norma siewu rzepaku

Norma wysiewu różni się w zależności od odmiany. Dla rzepaku populacyjnego wynosi 50–60 nasion/m2, natomiast odmiany hybrydowe rzepaku nie wymagają tak dużego zagęszczenia – wystarcza 30–50 nasion/m2.

Termin siewu rzepaku jarego

Terminy siania rzepaku uzależnione są od regionu, warunków klimatycznych oraz stanowiska. W większości regionów Polski za optymalny termin siewu rzepaku jarego uznaje się okres od drugiej połowy marca do połowy kwietnia. Zazwyczaj jest to też okres wysiewu jęczmienia jarego.

Optymalny termin siewu rzepaku ozimego

Termin wysiewu rzepaku ozimego przypada na okres od sierpnia do września. Dla większości regionów Polski wysiewy rzepaku trwają od połowy sierpnia, jedynie w północno-wschodniej części kraju zaczynają się nieco wcześniej – na początku miesiąca.

Głębokość siewu rzepaku

Optymalna głębokość wysiewu wynosi 1–2 cm, jednak jeżeli gleba nie jest wystarczająco wilgotna, nasiona rzepaku można zasadzić na głębokości 3 cm. Zbyt duża głębokość może obniżyć wschody roślin, ponieważ drobne nasiona odznaczają się niską energią kiełkowania.

Opóźniony siew rzepaku

Późny siew rzepaku jest możliwy przy odmianach mieszańcowych, które potrafią wytworzyć wybujały i silny system korzeniowy w krótkim czasie. Pozwala na redukcję presji chorób czy szkodników. Nie można jednak odkładać wysiewu rzepaku zbyt długo, ponieważ może to skutkować słabym wzrostem biomasy i w efekcie niższym plonem.

Choroby grzybowe rzepaku

Najczęściej występującą chorobą w rzepaku jest zgnilizna twardzikowa, która zazwyczaj atakuje rzepak ozimy, jednak czasem pojawia się także w rzepaku jarym. Podatne są na nią głównie uprawy z niewłaściwie przeprowadzonym płodozmianem. Pierwsze objawy infekcji widoczne są w okresie kwitnienia lub chwilę przed nim, a brak interwencji może spowodować straty w wysokości połowy plonu.

Równie groźną chorobą grzybową rzepaku jest sucha zgnilizna kapustnych, atakująca rośliny niezależnie od fazy rozwoju. Jej występowaniu sprzyja wysoka temperatura połączona z dużą wilgotnością.

Wertycylioza to choroba grzybowa rzepaku, która pojawia się jako ostatnia. Podobnie jak zgnilizna twardzikowa jest zazwyczaj spowodowana niewłaściwym płodozmianem. Jej rozwojowi sprzyjają wysokie temperatury oraz niska wilgotność gleby. Patogen niszczy głównie system korzeniowy rzepaku, co przekłada się na jakość plonu.

Wybierając odmiany rzepaku o odpowiedniej zwiększonej odporności, możemy minimalizować wpływ chorób grzybowych na uprawy.

Nasiona rzepaku na olej – na co zwrócić uwagę?

Rzepak z przeznaczeniem na olej powinien wyróżniać się wysoką zawartością tłuszczu w nasionach. Ze względu na zmienne warunki pogodowe zaolejenie nasion może być skrajnie różne w zależności od odmiany rzepaku.

Warto również zwrócić uwagę na podstawowe parametry jak wigor, odporność na choroby czy odporność na osypywanie.

Jakie nasiona rzepaku wybrać?

Wybierając nasiona rzepaku, należy zwrócić uwagę czy jest to kwalifikowany materiał siewny. Rzepak kwalifikowany to gwarancja powtarzalności cech odmiany. Musi również spełniać określone normy – zdolność nasion do kiełkowania nie powinna wynosić mniej niż 85%, a ich czystość nie może być niższa jak 98%.

Jakie odmiany mieszańcowe rzepaku wybrać?

Rzepak jest jedną z głównych roślin uprawnych w Polsce, a jego właściwy dobór to klucz do wysokich plonów. Przy wyborze odmiany rzepaku najważniejsze jest, by dopasować ją do warunków klimatycznych regionu i stanowiska. W tym celu należy zwracać uwagę przede wszystkim na termin kwitnienia rzepaku, termin dojrzewania i zimotrwałość. Istotne są również takie parametry jak:

• wigor,
• wysokość roślin,
• odporność na wyleganie,
• odporność na choroby,
• stopień zaolejenia.

Ważne, by wybierać odmiany rzepaku kwalifikowanego, które zostały sprawdzone w polskich warunkach.

Rzepak – materiał siewny dostępny w ofercie

Pod marką InVigor firma BASF oferuje odmiany mieszańcowe rzepaku ozimego oraz jarego, które zostały przetestowane podczas doświadczeń polowych w ośrodkach europejskiej sieci Stacji Hodowli Roślin BASF.

Obecnie w asortymencie znaleźć można 10 odmian mieszańcowych rzepaku ozimego o najlepszych parametrach. Są one przystosowane do zróżnicowanych warunków klimatyczno-glebowych występujących w kraju. Zakup odmian mieszańcowych rzepaku InVigor to gwarancja wysokiego i stablinego plonowania, ponadprzeciętnej zimotrwałości oraz odporności na choroby.

Źródła

• Bartkowiak-Broda, I., Odmiany mieszańcowe rzepaku – osiągnięcia i perspektywy, “Rośliny Oleiste – Oilseed Crops” 19, 1998, nr 2.
• Kotecki A., Kozak M., Malarz W., Wpływ zróżnicowanego poziomu agrotechniki na rozwój i plonowanie odmian rzepaku ozimego, “Rośliny Oleiste – Oilseed Crops” 25, 2004, nr 1, s. 97–107.
• Tanska M., Rotkiewicz D., Wpływ różnych czynników na jakość nasion rzepak., “Rośliny Oleiste – Oilseed Crops” 24, 2003, nr 2, s. 595–616.
• Wójtowicz M., Wpływ warunków środowiskowych na zmienność i współzależność pomiędzy plonem nasion rzepaku ozimego oraz komponentami jego struktury, “Rośliny oleiste – Oilseed Crops” 26, 2005, nr 1, s. 99-110.
• Nogala-Kalucka M., Gogolewski M., Jaworek M., Siger A., Szulczewska A., Oznaczanie niektórych składników jako wyróżników jakości nasion rzepaku produkowanych w różnych regionach Polski , “Rośliny oleiste – Oilseed Crops” 23, 2002, nr 2, s. 447-459.