Owoce ziarnkowe
Uprawa sadów ziarnkowych, obejmujących dwa główne gatunki: jabłoń i gruszę, stanowi fundamentalny i strategicznie istotny dział produkcji sadowniczej. Jest to jeden z ważnych sektorów rolnictwa, który odgrywa znaczącą rolę w gospodarce, dostarczając wysokiej jakości surowce dla przemysłu spożywczego oraz owoców deserowych dla bezpośredniego spożycia. Ze względu na szerokie zastosowanie jabłek i gruszek w przemyśle przetwórczym, w tym w produkcji soków, dżemów, musów, a także w gastronomii, uprawa tych drzew ma duże znaczenie zarówno dla producentów, jak i przetwórców oraz konsumentów.
Uprawa drzew owocowych
Jej podstawowym celem jest ekonomicznie efektywne wytwarzanie owoców o wysokich walorach deserowych i przetwórczych, spełniających oczekiwania rynku i konsumentów. Oznacza to konieczność dążenia do optymalizacji procesów produkcyjnych, minimalizacji kosztów przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej jakości plonów oraz dostosowania się do dynamicznie zmieniających się preferencji konsumentów. Obok aspektów agrotechnicznych, takich jak wybór stanowiska, przygotowanie gleby, nawożenie, cięcie i formowanie koron, nawadnianie oraz regulowanie zachwaszczenia, istotną rolę odgrywa ochrona drzew owocowych przed chorobami i szkodnikami .
Szczególnie istotna jest ochrona drzew owocowych na wiosnę, gdy rośliny są najbardziej podatne na infekcje grzybowe i bakteryjne. Należy pamiętać, że skuteczna ochrona sadu to przede wszystkim właściwe strategie ochrony, obejmujące zarówno metody biologiczne, jak i chemiczne, które pozwalają na zminimalizowanie strat plonów oraz zapewnienie wysokiej jakości owoców.
Jednym z poważnych problemów sadownictwa są choroby przechowalnicze owoców , które mogą prowadzić do znacznych strat po zbiorach. Dlatego skuteczna ochrona drzew owocowych oraz odpowiednie zarządzanie przechowywaniem owoców mają zasadnicze znaczenie dla zachowania ich wartości handlowej i jakości konsumpcyjnej owoców.
Uprawa drzew ziarnkowych – na co zwrócić uwagę?
Uprawa drzew owocowych ziarnkowych, w tym jabłoni i grusz , stanowi istotny element produkcji sadowniczej, który wymaga precyzyjnego podejścia do wielu aspektów agrotechnicznych i ochronnych. Osiągnięcie wysokiej jakości plonów oraz zapewnienie zdrowotności roślin zależy od odpowiedniego przygotowania gleby, doboru odmian odpornych na choroby, a także stosowania właściwych zabiegów pielęgnacyjnych i ochronnych. W tym kontekście, należy zwrócić szczególną uwagę na kilka czynników, które wpływają na powodzenie uprawy drzew owocowych.
Wybór stanowiska i przygotowanie gleby
Odpowiednie stanowisko to ważny element zapewniający zdrowy wzrost drzew owocowych i wysoką jakość plonów. Należy unikać terenów podmokłych oraz miejsc narażonych na zastoiska mrozowe, które osłabiają kondycję drzew i zagrażają przemarzaniem kwiatów na wiosnę.
Sadów nie należy zakładać w miejscach, w których wysoka wilgotność powietrza może się długo utrzymywać, co sprzyja rozwojowi chorób grzybowych . Przed założeniem sadu warto przeprowadzić analizę gleby, aby określić jej potrzeby nawozowe i dostosować pH, jeśli jest to konieczne. Nawożenie gleby przed sadzeniem, zarówno organiczne, jak i mineralne, wpływa korzystnie na jej żyzność oraz rozwój systemu korzeniowego drzew.
W przypadku zakładania nowych sadów na terenach wcześniej wykorzystywanych do uprawy drzew owocowych, konieczne jest przeciwdziałanie zmęczeniu gleby (chorobie replantacji), na przykład poprzez uprawę roślin fitosanitarnych, takich jak gorczyca.
Wybór odmiany i podkładki
Dobór odmiany oraz podkładki ma istotne znaczenie dla zdrowotności drzew i ich plonowania. Odmiany powinny być dostosowane do warunków klimatycznych danego regionu oraz odporne na choroby grzybowe , takie jak parch jabłoni , mączniak jabłoni czy zaraza ogniowa. Wybór odpowiedniej podkładki wpływa na siłę wzrostu drzewa, jego odporność na mróz oraz jakość owoców. Podkładki karłowe i półkarłowe pozwalają na intensywną uprawę oraz łatwiejsze prowadzenie zabiegów agrotechnicznych i ochronnych.
Sadzenie drzew ziarnkowych
Sadzenie drzew ziarnkowych powinno odbywać się jesienią lub wczesną wiosną, w zależności od warunków pogodowych i rodzaju gleby. Należy zachować odpowiednie odstępy między drzewami, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza, co zmniejsza ryzyko infekcji grzybowych.
Miejsce szczepienia powinno znajdować się powyżej poziomu gleby, aby uniknąć infekcji. Po posadzeniu drzewka należy przywiązać do podpór, a w przypadku zagrożenia ze strony zwierząt zabezpieczyć je osłonami.
Formowanie i cięcie drzew ziarnkowych
Prawidłowe cięcie jest niezbędne do utrzymania zdrowej struktury drzewa oraz optymalnego nasłonecznienia owoców. Cięcie zimowe, wykonywane w okresie spoczynku roślin, normuje coroczne owocowanie i poprawia kondycję drzewa (przy okazji prowadzi się cięcie fitosanitarne). Latem stosuje się cięcie uzupełniające, które wpływa na lepsze doświetlenie owoców oraz ograniczenie wilgotności w koronie, co redukuje ryzyko rozwoju chorób grzybowych.
W sadach zagrożonych zarazą ogniową zaleca się unikanie skracania pędów na rzecz ich całkowitego usuwania. Wszystkie porażone fragmenty roślin należy natychmiast usuwać i niszczyć, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się patogenów.
Nawadnianie drzew ziarnkowych
Dostarczanie odpowiedniej ilości wody jest bardzo ważne dla rozwoju owoców i utrzymania dobrej kondycji drzew. W rejonach o niskich opadach atmosferycznych zaleca się stosowanie systemów nawadniających, takich jak deszczownie lub linie kroplujące. Nawadnianie kropelkowe jest szczególnie korzystne, ponieważ ogranicza zwilżanie liści i pni, co redukuje ryzyko rozwoju chorób grzybowych . Harmonogram nawadniania powinien być dostosowany do warunków pogodowych oraz fazy rozwojowej drzew.
Regulowanie zachwaszczenia w uprawach drzew ziarnkowych
Kontrola zachwaszczenia ma istotne znaczenie dla zdrowia i wydajności sadu. Chwasty konkurują z drzewami o wodę i składniki pokarmowe, a także mogą sprzyjać rozwojowi chorób i szkodników . Metody mechaniczne, takie jak koszenie lub ugór mechaniczny, są skutecznym rozwiązaniem, podobnie jak metody chemiczne, czyli stosowanie odpowiednio dobranych herbicydów . Alternatywą jest zadarnianie międzyrzędzi, które poprawia strukturę gleby i ogranicza erozję.
Ochrona przed chorobami i szkodnikami drzew ziarnkowych
Ochrona drzew owocowych przed patogenami i szkodnikami jest nieodzownym elementem uprawy sadów ziarnkowych. Istotną rolę odgrywa ochrona sadu w krytycznych momentach rozwoju drzew, zwłaszcza wiosną, gdy są one szczególnie podatne na infekcje grzybowe i bakteryjne.
Właściwe strategie ochrony obejmują zarówno metody biologiczne, jak i chemiczne, stosowane zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin. Regularny monitoring pozwala na wczesne wykrycie zagrożeń i podjęcie odpowiednich działań, co minimalizuje straty plonów i zapewnia wysoką jakość owoców.
Ochrona drzew owocowych na wiosnę wymaga szczególnej uwagi, ponieważ to wtedy dochodzi do infekcji pierwotnych, takich jak parch jabłoni , mączniak czy zaraza ogniowa.
Ważnym aspektem jest również ochrona owoców przed chorobami przechowalniczymi, które mogą prowadzić do znacznych strat w okresie magazynowania.
Dobrze zaplanowana uprawa drzew owocowych ziarnkowych, uwzględniająca zarówno aspekty agrotechniczne, jak i skuteczną ochronę sadu, pozwala na osiągnięcie wysokich plonów przy zachowaniu zasad zrównoważonego rolnictwa.
Skuteczna ochrona drzew ziarnkowych
Skuteczna ochrona sadów ziarnkowych , obejmujących jabłonie i grusze , jest fundamentem uzyskania wysokich i jakościowych plonów. Ochrona ta musi uwzględniać zarówno zagrożenia ze strony chorób, w tym chorób grzybowych, jak i szkodników.
Ochrona drzew ziarnkowych przed chorobami grzybowymi wymaga wielokierunkowego działania, począwszy od wyboru odpowiedniego stanowiska i odmian, poprzez zabiegi agrotechniczne, aż po stosowanie chemicznych środków ochrony roślin. Ważny jest tu dobór odpowiednich fungicydów , które skutecznie zwalczają szereg chorób, takich jak: parch jabłoni i parch gruszy , mączniak jabłoni i gruszy, brunatna plamistość gruszy czy brunatna zgnilizna jabłoni (brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych) .
Wśród sprawdzonych i polecanych fungicydów zwalczających te choroby drzew owocowych znajdują się Delan® 700 WG, Faban® 500 SC, Revyona®, Scala®, Sercadis®.
Dodatkowo, w ochronie drzew ziarnkowych przed szkodnikami, istotną rolę odgrywa zwalczanie groźnego szkodnika, którym jest przędziorek owocowiec. Do ochrony przed tym roztoczem polecany jest insektycyd Nealta®.
Choroby przechowalnicze owoców ziarnkowych – jak zapobiegać?
Aby skutecznie zapobiegać chorobom przechowalniczym owoców ziarnkowych , takich jak jabłka i gruszki, konieczne jest zastosowanie kompleksowej strategii obejmującej zarówno profilaktyczne zabiegi ochrony roślin w okresie przedzbiorczym, jak i dbałość o właściwe warunki przechowywania.
Warto pamiętać, że najczęściej występujące choroby przechowalnicze owoców to: gorzka zgnilizna jabłek i gruszek (Neofabraea alba), mokra zgnilizna gruszek, szara pleśń (Botrytis cinerea) oraz brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych (Monilinia fructigena), której objawy mogą ujawniać się również dopiero podczas przechowywania owoców. Podstawowe działania zapobiegające chorobom przechowalniczym obejmują:
Przedzbiorcze stosowanie fungicydów
Przykładem może być tu fungicyd Bellis® 38 WG, który jest zalecany do zapobiegawczej ochrony owoców jabłoni i gruszy przed gorzką zgnilizną oraz mokrą zgnilizną. Środek Scala® może być stosowany przed zbiorem w celu zapobiegania i zwalczania gorzkiej zgnilizny. Kolejny skuteczny fungicyd to Revyona®, która może być stosowana m.in. w okresie przedzbiorczym (ale zasadniczo od fazy zielonego pąka do dojrzałości konsumpcyjnej owoców, BBCH 55–89), a jego zapobiegawcze użycie przeciwko parchowi przed zbiorem może ograniczyć rozwój chorób przechowalniczych, w tym również brunatnej zgnilizny.
Monitorowanie historii chorób
Należy ocenić poziom porażenia owoców w poprzednim sezonie przechowywania. Jeśli ponad 5% owoców było dotkniętych gorzką zgnilizną lub szarą pleśnią, istnieje podwyższone ryzyko w bieżącym sezonie, co może wymagać wcześniejszej interwencji w okresie kwitnienia lub przed zbiorem.
Optymalne warunki przechowywania
Ważne jest utrzymanie właściwej wilgotności w chłodniach oraz unikanie przechowywania mokrych i uszkodzonych owoców, co sprzyja rozwojowi szarej pleśni. Wszelkie zaburzenia w mikroklimacie przechowalni mogą przyczynić się do szybszego rozwoju patogenów.
Minimalizowanie uszkodzeń owoców
Uszkodzenia mechaniczne, gradobicie czy żerowanie szkodników mogą stanowić wrota infekcji dla patogenów powodujących brunatną zgniliznę, szarą pleśń czy gorzką zgniliznę. Dlatego ważne jest delikatne obchodzenie się z owocami podczas zbioru, transportu i sortowania.
Przestrzeganie okresów karencji
Należy ściśle przestrzegać okresów karencji zalecanych dla stosowanych środków ochrony roślin, aby zapewnić minimalny poziom pozostałości w owocach i bezpieczeństwo dla konsumentów.
Uprawa jabłoni
Aby jabłoń mogła zdrowo się rozwijać i regularnie plonować, konieczne jest zapewnienie jej odpowiednich warunków siedliskowych, pielęgnacyjnych oraz ochronnych. Właściwe przygotowanie stanowiska i przemyślana agrotechnika to fundament sukcesu zarówno w uprawach towarowych, jak i amatorskich. Najważniejsze wymagania jabłoni obejmują kilka ważnych aspektów. Należą do nich:
Rodzaj gleby i wybór stanowiska
Jabłonie najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, ponieważ dobre nasłonecznienie sprzyja prawidłowemu wybarwieniu owoców, ich wielkości oraz ogólnej jakości. Gleba pod uprawę powinna być żyzna, przepuszczalna i umiarkowanie wilgotna, z lekko kwaśnym odczynem pH (6,0–6,7). Przed założeniem sadu zaleca się wykonanie analizy gleby, aby określić jej właściwości fizykochemiczne oraz ewentualnie przeprowadzić wapnowanie w celu skorygowania odczynu.
Termin sadzenia jabłoni
Optymalnym terminem sadzenia jabłoni jest wiosna lub jesień. Ważne jest zachowanie odpowiedniego rozstawu drzew, dostosowanego do siły wzrostu odmiany oraz rodzaju użytej podkładki, a także docelowego systemu prowadzenia i pielęgnacji drzew. W przypadku występowania zwierzyny należy zabezpieczyć młode drzewka repelentami lub mechanicznymi osłonami.
Dobór odpowiedniej odmiany
Jabłoń jest gatunkiem obcopylnym, co oznacza, że do efektywnego zawiązywania owoców potrzebne są odpowiednie zapylacze. W sadzie powinny znajdować się odmiany zapylające o zbliżonym terminie kwitnienia, a ich udział powinien wynosić około 10–15%. Choć niektóre odmiany wykazują samopłodność, owoce z samozapylenia są zazwyczaj niższej jakości i mniej liczne.
Nawożenie sadów jabłoniowych
Nawożenie jabłoni należy prowadzić w oparciu o rzeczywiste potrzeby pokarmowe roślin, określane na podstawie analiz gleby lub liści. W praktyce stosuje się zarówno nawożenie organiczne, jak obornik czy nawozy zielone, jak i mineralne – przede wszystkim azot, fosfor, potas, magnez, wapń, siarka i mikroelementy.
Szczególną ostrożność należy zachować przy nawożeniu azotem – nadmiar tego pierwiastka może zwiększyć podatność drzew na choroby oraz pogorszyć jakość owoców.
Duże znaczenie ma również wapń, którego odpowiedni poziom wpływa na jakość i trwałość przechowalniczą owoców – często prowadzi się nim dolistne dokarmianie. Wapnowanie gleby wykonuje się natomiast w celu regulacji odczynu.
Nawadnianie upraw jabłoni
Jabłonie charakteryzują się dużym zapotrzebowaniem na wodę, zwłaszcza w okresie wzrostu i dojrzewania owoców. W rejonach o niskiej ilości opadów konieczne jest nawadnianie, szczególnie w przypadku drzew na podkładkach karłowych, posiadających płytki system korzeniowy. Wydajne systemy nawadniania kroplowego wymagają monitorowania jakości wody i jej odpowiedniego filtrowania. Częstotliwość podlewania można regulować z wykorzystaniem tensjometrów, co pozwala uniknąć zarówno przesuszenia, jak i przelania gleby.
Cięcie i formowanie koron drzew jabłoni
Cięcie i formowanie korony są niezbędne do utrzymania właściwej równowagi pomiędzy wzrostem wegetatywnym a owocowaniem. Odpowiednio przeprowadzony zabieg dodatkowo poprawia przewietrzanie wnętrza korony, dostęp światła do owoców i ułatwia ochronę roślin.
Cięcie po posadzeniu ma na celu uformowanie korony oraz zrównoważenie systemu korzeniowego z częścią nadziemną. Natomiast główne cięcia wykonuje się w okresie spoczynku zimowego, dostosowując ich charakter do przyjętego systemu prowadzenia drzewa.
Ochrona sadów jabłoniowych
Ważnym elementem agrotechniki jest ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami . Jabłonie są podatne na wiele patogenów grzybowych (takich jak parch, mączniak czy brunatna zgnilizna), bakteryjnych (np. zaraza ogniowa) oraz wirusowych.
Ochrona powinna być kompleksowa i oparta na progach zagrożenia. W tym celu stosuje się zabiegi profilaktyczne oraz interwencyjne z wykorzystaniem środków ochrony roślin zarejestrowanych w Polsce.
Zalecane jest również usuwanie porażonych części drzew, wybór odmian tolerancyjnych oraz wdrażanie metod niechemicznych tam, gdzie jest to możliwe.
Choroby jabłoni i ich zwalczanie
Jabłonie , podobnie jak inne gatunki sadownicze, są podatne na szereg chorób, które mogą prowadzić do znaczących strat plonów oraz obniżenia jakości owoców. Wśród najpoważniejszych zagrożeń znajdują się choroby i szkodniki jabłoni. Skuteczna ochrona zdrowotna drzew wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego zarówno działania profilaktyczne, jak i odpowiednio dobrane zabiegi chemiczne. Poniżej najważniejsze choroby jabłoni oraz metody ich zwalczania.
Najważniesze choroby jabłoni
Parch jabłoni (Venturia inaequalis)
Parch to najczęściej występująca choroba grzybowa jabłoni. Objawia się plamami na liściach, owocach i pędach, prowadząc do deformacji i znacznej redukcji plonu. Ponadto silnie porażone liście stanowią ogromne źródło infekcji w kolejnym sezonie. Patogenowi, porażeniom i rozwojowi choroby sprzyja wilgotna pogoda, szczególnie w czasie infekcji (w tym pierwotnych). Skuteczna ochrona opiera się na doborze mniej podatnych odmian oraz profilaktycznym stosowaniu fungicydów od fazy zielonego pąka .
Mączniak jabłoni (Podosphaera leucotricha)
Choroba ta objawia się białym, mączystym nalotem na liściach, zawiązkach i owocach oraz pędach. Silne porażenie powoduje deformacje chorych organów, hamuje wzrost drzew i obniża plony. Ochrona przed mączniakiem polega na mechanicznych a także chemicznych zabiegach interwencyjnych, szczególnie gdy porażonych jest więcej niż 4% pędów. Warto wybierać odmiany wykazujące mniejszą podatność.
Zaraza ogniowa (Erwinia amylovora)
To najgroźniejsza choroba bakteryjna jabłoni. Poraża kwiaty, pędy, liście i owoce, prowadząc do ich zamierania. Charakterystycznym objawem jest zakrzywienie pędów w kształt pastorału oraz wycieki bakteryjne. Niezwykle ważne jest szybkie usuwanie porażonych organów, częste lustracje oraz profilaktyczne zabiegi miedziowe w okresie nabrzmiewania pąków i kwitnienia. Unikać należy sąsiedztwa roślin żywicielskich, takich jak głóg czy jarzębina.
Brunatna zgnilizna jabłoni (Monilinia fructigena)
Brunatna zgnilizna prowadzi do gnicia owoców, szczególnie po uszkodzeniach mechanicznych. Porażone jabłka pokrywają się brunatnymi plamami z jaśniejszymi brodawkami w układzie koncentrycznym. Zwalczanie obejmuje usuwanie chorych owoców z drzewa i gleby oraz zabiegi fungicydowe, szczególnie w okresie kwitnienia i przed zbiorami.
Szara pleśń (Botrytis cinerea)
Szara pleśń powoduje gnicie kwiatów i owoców, zarówno na drzewie, jak i podczas przechowywania. Ryzyko zwiększa się przy wysokiej wilgotności i niewłaściwych warunkach przechowywania. Ochrona obejmuje zabiegi fungicydowe w czasie kwitnienia i przed zbiorem, a także utrzymanie odpowiedniego klimatu w chłodniach.
Rak drzew owocowych (Neonectria galligena)
Choroba powoduje martwicze rany na gałęziach i pniu. Rak drzew owocowych może porażać także owoce. Zwalczanie polega na regularnym wycinaniu porażonych fragmentów i zabezpieczaniu ran maściami ogrodniczymi lub pastami ochronnymi.
Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia (Phytophthora spp.)
Zgnilizna pirścieniowa podstawy pnia jest chorobą szyjki korzeniowej i podstawy pnia, szczególnie na glebach ciężkich i wilgotnych. Powoduje zamieranie drewna i kory, w efekcie śmierć drzew. Zwalczanie obejmuje opryskiwanie podstawy pnia oraz gleb wokół drzew odpowiednimi preparatami.
Podstawę skutecznej ochrony jabłoni stanowi profilaktyka, która może znacząco ograniczać występowanie chorób. Bardzo duże znaczenie ma dobór odmian odpornych lub mniej podatnych na choroby, co już na etapie zakładania sadu wpływa na jego przyszłą kondycję.
Równie istotne jest prawidłowe cięcie drzew, które zapewnia lepszą przewiewność i nasłonecznienie korony, ograniczając tym samym wilgotność sprzyjającą rozwojowi patogenów.
Regularne usuwanie porażonych organów i dość dokładne opryskanie roztworem mocznika opadłych liści, szczególnie w przypadku parcha jabłoni, ale także innych chorób liści pozwala ograniczyć źródła infekcji.
Niezbędne jest także racjonalne nawożenie, ze szczególnym uwzględnieniem unikania nadmiaru azotu, który może zwiększać podatność roślin na choroby.
Owoce należy chronić przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas zbioru i transportu, gdyż rany te stwarzają dogodne warunki do rozwoju infekcji. Nie bez znaczenia są również optymalne warunki wzrostu, w tym odpowiedni odczyn i struktura gleby, które wpływają na ogólną zdrowotność i odporność roślin.
W przypadku ochrony chemicznej, należy stosować środki ochrony roślin zarejestrowane do zwalczania danej choroby jabłoni, zgodnie z zaleceniami zawartymi w ich etykietach. Ważne jest również przestrzeganie liczby i zabiegów oraz okresów karencji. Wśród sprawdzonych i skutecznych fungicydów powszechnie stosowanych w ochronie jabłoni przed chorobami grzybowymi znajdują się: Delan® 700 WG, Revyona®, Scala®, Sercadis®.
Czym pryskać na parcha jabłoni?
Wiosna to szczególnie ważny okres w sadzie, a ochrona jabłoni przed parchem (Venturia inaequalis) stanowi jedno z najważniejszych wyzwań. Firma BASF oferuje szeroką gamę nowoczesnych i skutecznych rozwiązań, które pomogą utrzymać zdrowe drzewa i zapewnić obfity plon.
W walce z parchem jabłoni szczególną rolę odgrywają produkty takie jak Revyona®, Sercadis®, Scala® oraz Delan® 700 WG.
Revyona® to triazol nowej generacji, który charakteryzuje się wysoką skutecznością w zwalczaniu parcha jabłoni. Już od temperatury 5°C pozwala na wczesne rozpoczęcie ochrony, a jego forma jest odporna na zmywanie przez deszcz i promieniowanie UV, co zapewnia długotrwałą ochronę. Dodatkowo, Revyona® wykazuje działanie zapobiegawcze i interwencyjne, co pozwala na skuteczną walkę z chorobami zarówno przed, jak i po ich pojawieniu się. Produkt cechuje się również aż dwukrotnie dłuższym działaniem w porównaniu do standardowych fungicydów triazolowych, co sprawia, że jest bardziej efektywny w długoterminowej ochronie. Dzięki swojej szerokiej rejestracji, Revyona® może być stosowany w wielu uprawach sadowniczych, zapewniając ochronę przed najważniejszymi chorobami grzybowymi, takimi jak parch jabłoni. Co ważne, jest to produkt o dobrym profilu środowiskowym, co czyni go bardziej przyjaznym dla ekosystemu. W połączeniu z Delan® 700 WG, Revyona® w doświadczeniach osiągnęła bardzo niską częstotliwość porażenia parchem, co czyni ją skuteczną i bezpieczną opcją ochrony sadów.
Parch jabłoni może być również skutecznie zwalczany przez fungicyd Sercadis®. Jego zaletą jest elastyczność w zakresie mieszania i skuteczności niezależnie od temperatury. W doświadczeniach z 2023 roku kombinacja Sercadis® z Delanem 700 WG wykazała minimalną częstotliwość porażenia parchem.
Środek grzybobójczy skuteczny w zwalczaniu parcha jabłoni w okresie kwitnienia to Scala® . Fungicyd zawiera substancję czynną pirymetanil. Środek stosowany w okresie okołokwitnieniowym, wykazuje zarówno działanie zapobiegawcze, jak i interwencyjne. Jest też odporny na zmywanie przez deszcz. Preparat Scala® jest skuteczny w temperaturach już od 5°C, a jego okres karencji wynosi zaledwie 7 dni.
Kolejny fungicyd na parcha jabłoni to Delan® . Jego główną zaletą jest możliwość wczesnego zapobiegawczego działania, a także wspieranie działania innych substancji czynnych, szczególnie w mieszankach z innymi fungicydami, jak Revyona® czy Sercadis®. Działa zapobiegawczo, tworząc na powierzchni roślin barierę ochronną, która zapobiega infekcji. Delan® 700 WG pomaga w zarządzaniu ryzykiem odporności, co jest istotne w długoterminowej ochronie sadów. Główne zalety tego fungicydu to: wysoka skuteczność w działaniu zapobiegawczymodporność na zmywanie przez deszcz,skuteczne działanie niezależne od temperatury,wygodna forma stosowania w postaci granulatu.
BASF oferuje całą gamę skutecznych środków do ochrony sadu przed parchem jabłoni. Revyona®, Sercadis®, Scala® i Delan® to fungicydy, które, stosowane odpowiednio w programach ochrony, pomagają uzyskać zdrowe i obfite plony. Należy pamiętać, żeby przed użyciem każdego środka ochrony roślin zapoznać się dokładnie z etykietą produktu.
Mączniak jabłoni - jakie fungicydy zastosować?
W zwalczaniu mączniaka jabłoni (Podosphaera leucotricha) w sadach jabłoniowych stosuje się fungicydy o różnym mechanizmie działania.
Wśród rekomendowanych fungicydów do zwalczania mączniaka jabłoni wymienia się Sercadis®, zawierający substancję czynną Xemium®. Produkt ten należy do grupy SDHI (inhibitory dehydrogenazy bursztynianowej) i charakteryzuje się wysoką skutecznością działania oraz doskonale wpisuje się w nowoczesne programy ochrony sadów. Zaleca się jego stosowanie w mieszaninach z fungicydami kontaktowymi o szerokim spektrum działania, takimi jak np. Delan® 700 WG. Zwiększa to efektywność zabiegów i pozwala ograniczyć ryzyko powstawania odporności.
Drugim istotnym narzędziem w walce z mączniakiem jabłoni jest Revyona® – nowoczesny triazol najnowszej generacji, który cechuje się skutecznością już od temperatury 5°C. Jego formuła zapewnia odporność na zmywanie przez deszcz oraz promieniowanie UV, co przekłada się na długotrwałą i niezawodną ochronę.
Revyona® wykazuje zarówno działanie zapobiegawcze, jak i interwencyjne, a jej czas działania jest nawet dwukrotnie dłuższy niż w przypadku standardowych triazoli. Dodatkowo może być stosowana w wielu uprawach sadowniczych przeciwko najważniejszym chorobom grzybowym, a jej korzystny profil środowiskowy czyni ją produktem bezpiecznym i zgodnym z zasadami integrowanej ochrony roślin.Ze względu na ryzyko powstawania odporności, konieczna jest rotacja fungicydów z różnych grup chemicznych.
W przypadku preparatów takich jak Sercadis®, zaleca się ich stosowanie nie częściej niż 1–3 razy w sezonie i zawsze w rotacji z innymi fungicydami o odmiennym mechanizmie działania.
Brunatna zgnilizna jabłoni - czym zwalczać?
Skuteczna ochrona jabłoni przed chorobami grzybowymi wymaga nie tylko precyzyjnie zaplanowanego programu zabiegów, ale również znajomości zależności między występowaniem poszczególnych patogenów a warunkami pogodowymi oraz fazami rozwojowymi drzew.
Jednym z podstawowych elementów strategii ochrony jest odpowiednie zabezpieczenie owoców zarówno przed parchem jabłoni (Venturia inaequalis), jak i przed brunatną zgnilizną drzew ziarnkowych (Monilinia fructigena), która może prowadzić do poważnych strat jakościowych i ilościowych w plonie.
W tym kontekście zabiegi wykonywane przeciwko parchowi jabłoni w pierwszej połowie lata mogą pełnić przy okazji również istotną rolę w ograniczaniu porażenia owoców przez brunatną zgniliznę. W drugiej części sezonu, szczególnie w warunkach sprzyjających infekcji oraz w uprawie odmian bardziej podatnych, wskazane jest wykonanie dodatkowych 2–3 zabiegów ochronnych.
Uprawa gruszy
Uprawa gruszy jest zbliżona do uprawy jabłoni, co sprawia, że wiele praktyk sadowniczych można stosować analogicznie w obu przypadkach. Oba gatunki należą do rodziny różowatych i mają podobne wymagania glebowe oraz klimatyczne. Grusze, podobnie jak jabłonie, preferują gleby żyzne, dobrze przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne. Wymagają również stanowisk słonecznych i osłoniętych od silnych wiatrów. Podobieństwo w uprawie obejmuje również zabiegi pielęgnacyjne, takie jak cięcie formujące i prześwietlające, nawożenie oraz ochronę przed chorobami i szkodnikami. Aby osiągnąć dobre efekty w uprawie gruszy, potrzeba wymagających rzetelnej wiedzy zabiegów uprawowych. Błędy popełnione w zakresie techniki zabiegu, doboru terminów lub źle dobrany preparat chemiczny mogą doprowadzić do nieodwracalnych strat w plonie.
Najważniejsze choroby gruszy
W uprawie gruszy, jak w przypadku innych roślin owocowych, ochrona przed chorobami grzybowymi odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu zdrowych plonów. Grusze są narażone na różne choroby, które mogą prowadzić do poważnych strat w jakości i ilości owoców. Właściwa diagnostyka, monitoring oraz skuteczne metody ochrony pomagają zapobiegać rozprzestrzenianiu się patogenów i utrzymać zdrowie drzew. Poniżej przedstawiamy najważniejsze choroby gruszy oraz sposoby ich rozpoznania.
Parch gruszy (Venturia pyrina)
Parch gruszy to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych w sadach gruszowych. Objawia się oliwkowo-brunatnymi plamami na liściach, pędach, zawiązkach owoców i owocach. Zmiany chorobowe mogą prowadzić do deformacji porażonych organów. Choroba osłabia rośliny, ograniczając powierzchnię asymilacyjną liści, zdolność wzrostu drzew i owocowania. Infekcje pierwotne występują na wiosnę. Źródłem są zarodniki workowe formujące się na opadłych jesienią i zimujących liściach. Do wtórnych infekcji zarodnikami konidialnymi dochodzi już w sezonie wegetacyjnym. Ściśle mówiąc, po zakończonym kwitnieniu gruszy aż do zbiorów owoców, a nawet – do opadania liści.
Mączniak gruszy (Podosphaera sp.)
Mączniak gruszy to choroba grzybowa, której charakterystycznym objawem jest biały, mączysty nalot na młodych liściach, pędach i owocach. Patogen powoduje deformację liści ich osłabienie, a w dalszej perspektywie może prowadzić do ogołocenia pędów, zamierania pędów i gałęzi. Mączniak gruszy rozwija się szczególnie w okresie ciepłej pogody, chociaż do kiełkowania zarodników potrzebuje zwilżenia powierzchni rośliny.
Brązowa plamistość gruszy (Stemphylium)
Brązowa plamistość gruszy to choroba grzybowa stanowiąca poważne zagrożenie dla upraw gruszy. Jej pierwsze objawy pojawiają się zwykle pod koniec kwietnia lub na początku maja, osiągając największe nasilenie w czerwcu. Na liściach widoczne są drobne nekrozy o wielkości 1–3 mm, które z czasem obejmują coraz większą powierzchnię blaszki liściowej. Na owocach choroba objawia się początkowo na zawiązkach – w postaci małych, okrągłych, brązowych plam o średnicy 1–2 mm, których brzegi z czasem mogą nabierać czerwonego zabarwienia. W miarę dojrzewania owoców, plamy stają się większe (10–20 mm) i mogą pokrywać niemal całą ich powierzchnię. W przypadku silnego porażenia dochodzi do przedwczesnego opadania liści i owoców, co prowadzi do istotnych strat w plonie.
Skuteczna ochrona gruszy przed chorobami grzybowymi obejmuje zarówno działania profilaktyczne, jak i interwencyjne. Jednym z kluczowych elementów jest stosowanie metod niechemicznych, które pomagają ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób. Warto zacząć od wyboru odpornych odmian gruszy, które będą mniej podatne na porażenie patogenami. Ważnym aspektem jest również zapewnienie odpowiednich warunków wzrostu poprzez prawidłowe cięcie drzew. Odpowiednio uformowane korony poprawiają przewiewność, co utrudnia rozwój grzybów. Regularne usuwanie opadłych liści, porażonych owoców oraz mumii owoców również ogranicza źródła infekcji.
Ochrona gruszy przed chorobami grzybowymi, takimi jak parch gruszy, mączniak gruszy czy brązowa plamistość gruszy, jest kluczowa dla uzyskania zdrowych i obfitych plonów. Choroby te mogą poważnie wpłynąć na kondycję drzew i jakość owoców, dlatego tak ważne jest zastosowanie skutecznych metod ochrony. Oprócz stosowania odpowiednich fungicydów, istotną rolę w zapobieganiu chorobom odgrywają metody agrotechniczne, takie jak wybór odpornych odmian, prawidłowe cięcie, usuwanie porażonych części roślin oraz dbałość o higienę sadu.
Regularne monitorowanie stanu sadu i szybka reakcja na pojawiające się objawy chorób pozwala na skuteczne zarządzanie ochroną gruszy, co przekłada się na zdrowe i wysokiej jakości plony.
Czym zwalczyć parcha gruszy?
W ofercie BASF znajduje się kilka skutecznych fungicydów, które mogą zostać zastosowane do zwalczania parcha gruszy, zapewniając wysoki poziom ochrony przed tym patogenem.Sercadis® to fungicyd o działaniu zapobiegawczym, przeznaczony do ochrony sadów m.in. przed parchem gruszy. Charakteryzuje się wysoką skutecznością w ochronie liści, pędów oraz owoców. Środek stosuje się w fazie pękania pąka do początku dojrzewania owoców (BBCH 53-81), w dawce 0,25-0,3 l/ha, wykonując nim maksymalnie 3 zabiegi w sezonie. Działanie środka polega na blokowaniu rozwoju patogenów odpowiedzialnych za chorobę, co pozwala na zachowanie zdrowych roślin i owoców.
Innym fungicydem polecanym na parcha gruszy jest Revyona®. Środek skutecznie zwalcza najgroźniejsze choroby grzybowe takie jak parch gruszy. Jest odporny na zmywanie przez deszcz i promieniowanie UV, a jednocześnie bezpieczny dla upraw, ludzi i środowiska. Jest to preparat o bardzo szerokiej rejestracji, co czyni go wszechstronnym środkiem ochrony upraw gruszy.Revyona® w ochronie gruszy uzyskał rejestrację na zasadach małoobszarowych. Maksymalna zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania wynosi 1,3 l/10 000 m² powierzchni ściany liści (LWA) (maksymalna LWA = 15 000 m², co odpowiada dawce środka 2,0 l/ha). Środek stosuje się zapobiegawczo lub interwencyjnie zgodnie z sygnalizacją, od fazy pękania pąka (BBCH 53) do fazy przebarwiania owoców (BBCH 85). W sezonie wegetacyjnym można wykonać maksymalnie 2 zabiegi tym fungicydem, zachowując odstęp co najmniej 7 dni.
Scala® to kolejny środek grzybobójczy, który skutecznie chroni grusze przed parchem gruszy. Także w tym wypadku rejestracja na zasadach małoobszarowych. Produkt wykazuje działanie zapobiegawcze i interwencyjne, co sprawia, że jest wszechstronny i może być stosowany w różnych warunkach. Zalecana maksymalna dawka wynosi 1,0 l/ha. Środek stosuje się od fazy pękania pąka (BBCH 53) do momentu, gdy owoce osiągną 70% typowej wielkości (BBCH 77). Zabiegi należy przeprowadzać zapobiegawczo co 7–10 dni, w zależności od przebiegu pogody i sygnalizacji chorób, a także interwencyjnie do 72 godzin po infekcji. W sezonie wegetacyjnym można wykonać maksymalnie 4 zabiegi tym fungicydem, z odstępem co najmniej 7 dni między nimi.
W ofercie BASF znajduje się również Delan® 700 WG, który może być stosowany w ochronie upraw gruszy na zasadach małoobszarowych. Fungicyd stosuje się zapobiegawczo, zgodnie z jednym z dwóch systemów aplikacji, które pozwalają na skuteczne zwalczanie choroby.System 1: Maksymalna zalecana dawka to 0,5 kg/ha, z maksymalną liczbą do 6 zabiegów w sezonie. Zabiegi przeprowadzamy od fazy pękania pąków (BBCH 53) do momentu, kiedy owoce osiągną 90% typowej wielkości (BBCH 79). Odstęp między zabiegami wynosi co najmniej 5 dni.System 2: W pierwszym etapie, od fazy różowego pąka do początku czerwcowego opadania zawiązków (BBCH 57-73), stosuje się dawkę 0,75 kg/ha, a zabiegi powinny być wykonywane co 7 dni (maksymalnie do 3 zabiegów). W drugiej fazie, od początku czerwcowego opadania zawiązków do momentu, gdy owoce osiągną 90% typowej wielkości (BBCH 73-79), dawka wynosi 0,5 kg/ha, a odstęp między zabiegami to co najmniej 5 dni.Skuteczne zwalczanie parcha gruszy w sadach gruszowych wymaga zastosowania odpowiednich środków ochrony roślin.
Produkty BASF, takie jak Sercadis®, Revyona®, Scala® oraz Delan® 700 WG, oferują szeroki wachlarz rozwiązań, które zapewniają skuteczną ochronę przed tą chorobą. Stosowanie fungicydów zgodnie z zaleceniami na etykiecie oraz w ramach integrowanej produkcji pozwala na uzyskanie wysokiej jakości plonów, jednocześnie dbając o bezpieczeństwo środowiska oraz zdrowie konsumentów.
Mączniak gruszy - jaki fungicyd zastosować?
Do ochrony przed mączniakiem gruszy warto sięgnąć po fungicyd Revyona® (rejestracja na zasadach małoobszarowych) Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 1,3 l/10 000 m2 powierzchni ściany liści (LWA). Natomiast maksymalna LWA = 18 000 m2, co odpowiada dawce środka 2,34 l/ha).
Środek należy aplikować zapobiegawczo lub interwencyjnie, zgodnie z sygnalizacją, od fazy pękania pąka aż do fazy, gdy owoce osiągają intensywną barwę (BBCH 53-85). W ciągu sezonu wykonuje się maksymalnie do dwóch zabiegów, zachowując co najmniej 7 dni przerwy między nimi.
Brązowa plamistość gruszy - czym zwalczać?
Brązowa plamistość gruszy (Stemphylium) to jedna z groźnych gospodarczo chorób, zagrażających jakości i plonowaniu w uprawach gruszy. Skuteczna ochrona przed tym patogenem wymaga dobrze dobranych preparatów i precyzyjnego terminu aplikacji. Wśród dostępnych rozwiązań na rynku wyróżniają się dwa fungicydy – Revyona® oraz Sercadis® – sprawdzone także w zwalczaniu parcha i mączniaka gruszy.
Fungicyd Revyona® jest również skuteczny w zwalczaniu brązowej plamistości gruszy (Stemphylium), podobnie jak w przypadku mączniaka gruszy i parcha gruszy. Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 1,3 l/10 000 m2 powierzchni ściany liści (LWA). Natomiast maksymalna LWA = 18 000 m2, co odpowiada dawce środka 2,34 l/ha). Środek stosuje się zapobiegawczo lub interwencyjnie, w zależności od sygnalizacji chorób, od momentu pękania pąków aż do przebarwiania owoców (BBCH 53-85).
W ciągu sezonu można wykonać tylko jeden zabieg tym fungicydem w sadzie gruszowym, a przerwa między aplikacjami powinna wynosić co najmniej 7 dni.
Inną propozycją do ochrony upraw gruszy przed brązową plamistością jest fungicyd Sercadis®. Zaleca się stosowanie środka w dawce 0,25–0,3 l/ha, zapobiegawczo – od fazy pękania pąków do początku dojrzewania, gdy owoce zaczynają się wybarwiać (BBCH 53–81). W sezonie można wykonać maksymalnie 3 zabiegi, zachowując co najmniej 7-dniowy odstęp.
Ochrona drzew ziarnkowych przed chwastami
Chwasty w uprawie gruszy stanowią poważne zagrożenie – konkurują z drzewami o wodę, światło i składniki pokarmowe, ograniczają wzrost systemu korzeniowego oraz utrudniają prowadzenie zabiegów agrotechnicznych. Obecność chwastów sprzyja również rozwojowi chorób i szkodników. Dlatego skuteczna ochrona herbicydowa stanowi istotny element w integrowanym systemie produkcji gruszy.Jednym ze sprawdzonych środków chwastobójczych jest Stomp® Aqua 455 CS – herbicyd zawierający pendimetalinę o działaniu doglebowym i nalistnym.
Preparat działa najskuteczniej na chwasty znajdujące się w fazie kiełkowania i wschodów. W sadach gruszowych środek stosuje się w pasach herbicydowych, na glebę wolną od chwastów, najlepiej przy użyciu opryskiwaczy z belką herbicydową i osłonami dysz. Termin aplikacji przypada na fazy BBCH 57–74, czyli od różowego pąka do momentu, gdy owoce osiągną średnicę 40 mm.Zalecana (i jednocześnie maksymalna) dawka wynosi 3,5 l/ha, a ilość cieczy roboczej to 200–400 l/ha.
Stomp® Aqua 455CS skutecznie zwalcza szerokie spektrum chwastów, m.in.: chwastnicę jednostronną , komosę białą , fiołka polnego , jasnotę różową , tasznik pospolity , wiechlinę roczną i inne. Chwasty jednoliścienne są wrażliwe do fazy pierwszego–drugiego liścia, a chwasty dwuliścienne – do dwóch liści właściwych.Stomp® Aqua 455CS nie powinien być stosowany na glebach lekkich, piaszczystych i zalanych wodą. Nie należy mieszać środka z glebą ani dopuszczać do znoszenia cieczy na sąsiednie uprawy.
W przypadku gruszy, skuteczną alternatywą jest Wing® P 462,5 EC – selektywny herbicyd o działaniu układowym, przeznaczony do stosowania doglebowego. Zawiera substancje czynne, które tworzą na powierzchni gleby „film”, czyli barierę herbicydową, uniemożliwiającą rozwój chwastów jedno- i dwuliściennych na etapie ich kiełkowania.
Środek można aplikować przez cały okres wegetacji – od fazy BBCH 00 (początek rozwoju) aż do BBCH 97 (opadnięcie wszystkich liści). Zabieg należy wykonać na oczyszczoną powierzchnię gleby, unikając kontaktu cieczy z pędami i liśćmi drzew. Zalecana dawka to 4 l/ha, przy ilości wody 300–600 l/ha. Stosuje się tylko jeden zabieg w sezonie.
Oprysk na chwasty powinien być wykonany w technologii średniokroplistej.Herbicyd Wing® P 462,5 EC skutecznie ogranicza konkurencję ze strony chwastów, poprawia warunki wzrostu grusz i ułatwia utrzymanie porządku w rzędach drzew, szczególnie w mniejszych plantacjach, gdzie ręczne odchwaszczanie jest bardziej pracochłonne.
Program ochrony drzew ziarnkowych
Nowoczesny sad to miejsce, w którym produkowane są owoce o najwyższej jakości, spełniające rygorystyczne normy, co przekłada się na sukces finansowy producenta.Aby osiągnąć optymalne rezultaty, konieczne są staranne i wymagające dużego doświadczenia zabiegi uprawowe. Nieprawidłowo wykonane zabiegi, błędny dobór terminów czy niewłaściwie dobrany preparat ochrony roślin mogą prowadzić do poważnych strat w plonach, które są trudne do naprawienia.
BASF Polska angażuje się w pomoc sadownikom w planowaniu efektywnej ochrony upraw i działań agrotechnicznych. Stworzyliśmy kompleksowy program ochrony jabłoni i gruszy przed najgroźniejszymi chorobami, takimi jak parch czy mączniak prawdziwy. Dzięki propozycji BASF, sadownicy zyskują narzędzia do skutecznego zapobiegania i zwalczania tych chorób przy minimalnym zużyciu środków ochrony roślin.
Efektywna ochrona, której realizacja może wymagać do 9 zabiegów w sezonie, jest możliwa dzięki szerokiej ofercie produktów BASF. Oferowane środki ochrony roślin umożliwiają rotacyjne stosowanie fungicydów , co w połączeniu ze strategią antyodpornościową zapewnia długofalową efektywność.
